Hacettepe Üniversitesi

Tez Özeti: Aidiyet kavramı; bireyin yakın çevresiyle, toplumla, mekânla ve nesneyle bağ kurması olarak tanımlanabilir. Aidiyet bağı, kişiden kişiye farklılık gösterir ve sahip olunması gereken en temel ihtiyaçlardan biri olarak görünür. Bu sebeple tezde aidiyet ihtiyacı temel bir ihtiyaç olarak ele alınarak aidiyet ihtiyacının tamamlanmasında rol oynayan birey, toplum, nesne ve mekân meseleleri irdelenmiştir. Aidiyet kavramı psikoloji ve sosyoloji disiplinlerinin temel konuları arasında olduğu için tezin kavramsal çerçevesi oluşturulurken psikolojik ve sosyolojik yaklaşımlardan faydalanılmıştır. Kavramın çeşitli dönemlerde sanat alanına da konu olduğu gözlemlenmiştir. Sanat tarihsel incelemeler nesne ve mekân meselesini ön planda tutan, mekânla bütünleşik yapıda üretilen veya yerleştirildiği mekânla iletişim halinde olan eserlerin dâhil edildiği, mekâna özgü sanat kapsamında yapılmıştır. Öncelikle mekâna özgü sanatın kapsamı ve tarihsel referansları irdelenmiştir. Daha sonra ait olma ve ait olamama problemlerinin eserlere nasıl yansıtıldığı tartışılmıştır. Daha çok mekânsal problemlere atıfta bulunan sanatçıların, özünde ait olma durumunu barındıran çalışmalarına yer verilmiştir. Sanatçıların mekâna yönelik olarak gerçekleştirdikleri müdahaleler; kişisel alan, kamusal alan ve galeri mekânı bağlamlarında irdelenmiştir. Son olarak aidiyet ve aidiyetsizlik kavramları kapsamında, mekân deneyimlerini yansıtan mekânla ilişkili çalışmalar yapılmıştır. Konu doğrultusunda oluşturulan çalışmaların yapılış aşamaları ve ortaya çıkış süreçleri anlatılmıştır. Araştırmada, nesne ve mekân meselesinin hem bireyin günlük yaşantısında hem de sanat alanında aidiyet kavramı ile ilişkili bir yapıda olduğu gözlemlenmiştir. Eserlerin mekâna yerleşme çabalarının bireyin yerleşme çabalarıyla örtüştüğü sonucuna varılmıştır.

Danışman: Doç. Zuhal Boerescu