Görsel yapılanmada 'diyalektik imge'

Yazar:Engin Aslan
Danışman: Prof. Cebrail Ötgün

Resim Ana Sanat Dalı Sanatta Yeterlik Tezi

Tez Özeti: farklı düşünüş biçimlerine oldukça geniş bir alan açmaktadır. Bu durum, hem sanat yapıtına hem de sanatı bir tür üretici etkinlik alanı olarak kavrayan sanatçılar bağlamında belli bir bakış açısı sunması bakımından dikkate değerdir. Benjamin Pasajlar yapıtında, söz konusu kavramı, dönemin önemli merkezlerinden olan Paris, Napoli ve Berlin gibi kentlerin pasajlarındaki antikacılarda dolaşıma açık olan nesneler (eşya) üzerinden giderek açıklamıştır. Benjamin'in bakış açısına göre diyalektik imge diye adlandırdığı şey; farklı yüzyıllara ait nesnelerin bir arada kümelenmesi durumudur. Nitekim bu türden imgelerin diyalektik imge olabileceğini ve bunlar üzerinden görsel bir tarih okumasının mümkün olduğunu öne sürmüştür. Dolayısıyla görsel alana giren bir olgu, sanatın çalışma alanına doğrudan girdiği için, plastik sanatlardaki diyalektik yapılanmaya olan katkısı mutlak olarak ortaya konması gereken bir sorunsal olarak algılanmıştır. Tez çalışmasında, diyalektik imge kavramı Benjamin'in işaret ettiği anlamda değerlendirilerek, sanat tarihindeki kimi örnekler üzerinden, görsel yapılanma olanaklarının yanı sıra tarih, mit, alegori, gerçekçilik, Modern ve Postmodern gibi kavramlar aynı bakış açısıyla ele alınmıştır. Dolayısıyla diyalektik imgenin, sanat yapıtının yaratımından algılanmasına kadar, bu olgu ile bağlantılı bütün bileşenlerin kavranmasında belli bir bakış açısını koşulladığı görülmüştür. Konu bağlamında yapılan uygulama çalışmaları sonucunda ise sanat alanındaki olanaklar kapsamlı bir şekilde araştırılmış, konunun görsel yapılanmaya ilişkin farklı yaklaşımları olası kıldığı görülmüştür. Sanatçı- yapıt bağlamı çerçevesinde geniş tartışma olanakları yaratılmasıyla ortaya çıkan kimi sorunsallar üzerinden bütünlüklü bir kavrayış elde edilmiştir.