Ortam odaklı sanatta nesne mekan simbiyozu

Yazar:Özlem Vargün
Danışman: Prof. Cebrail Ötgün

Resim Ana Sanat Dalı Sanatta Yeterlik Tezi

Tez Özeti: Bu tezde ortam odaklı sanatın, tarihsel süreçten günümüze dönüşen yeni alternatif stratejileri, mekânın özüne ait kurumsal, sosyo-politik, tarihsel, coğrafi, söylemsel, fenomenolojik ve işlevsel içerikleri incelenmiştir. Güncel verilere ulaşılarak sanatın değişkenleri bağlamında mekan algısı, imgelem ve anlam, ortam odaklı sanatın kodlarıyla kuramsal bir çerçeveye oturtulmaya çalışılmıştır. Sanatın metalaşmasına karşı kurumsal eleştiri ile başlayan ve mekanın fiziksel parametrelerine sıkı sıkıya bağlı olan ortam odaklı sanat, zamanla mekanın sosyoekonomik ilişkilerine doğru bir değişim göstermiştir. Bu değişim sürecinde deneyselliğe önem vermiş, arazi sanatıyla, performansla, kavramsal sanatla, enstalasyon sanatıyla, kamu sanatıyla kesişmiş, çoklu söylemlerle melezleşmiş, izleyicinin rolü önemsenmiş ama bağlamın mekanla ayrılmazlığı konusunda ısrarcı olmuştur. Ortam odaklı sanatın en temel özelliği anlamın yer tarafından belirlenmesi, nesne ve mekanın zorunlu simbiyozudur. Bu tez çalışmasında nesne mekan simbiyozu olan ve ortamla anlam bulan uygulamalar yapılmıştır. Bu araştırma sürecinde elde edilen veri ve deneyimlerle mekanla diyaloğa giren, kişisel bakış açısı ve yeni görme biçimleri ile genişletilmiş ortam odaklı deneysel uygulamalar yer alır. Bu uygulamalarda mekan kurumsal alan olabildiği gibi; kamusal alan, kırsal alan, deniz, orman veya gölet gibi mekanlar da kullanılmıştır. Sanatsal üretimlerde yerin lokasyonu, coğrafi özellikleri ve tarihsel geçmişi anlamın ana eksenini oluşturmuştur. Disiplinlerarası yaklaşımla üretilen uygulamalarda resim, heykel ve seramiğin yanı sıra video performanslar da eklenmiştir.