Yazar:Evrim Özeskici
Danışman: Prof. Cebrail Ötgün
Resim Ana Sanat Dalı Sanatta Yeterlik Tezi
Tez Özeti: Öteki bir kavram olarak diğerini işaret etmektedir. Görsel çözümlemede bu kavram toplumsal yapıya ve döneme göre farklılık gösterir. Öteki, herkestir. "Ben" bir diğerine göre "öteki" konumda olacağından, sayısız kez öteki ve ben ilişkisinden söz edilebilir. "Ben" aynı zamanda duyumsayabilen, hissedebilen ve tüm varlıklar hakkında karar verebilir. Dolayısıyla ben(lik) öznedir ve kişinin kendisini tanımlar. Rönesans'tan günümüze kadar birçok sanatçı öteki, ben, kimlik, ötekileşme ve cinsiyet kavramlarına eserlerinde yer vermiştir. Rönesans ve Barok döneminde kutsal kişilerin tasvirlerinde öteki'nin eserlerdeki konumu dinsel bir içerik taşımaktadır. Modernist süreçte öteki'nin değişimini en çok etkileyen olaylar; Fransız Devrimi, 1. ve 2. Dünya savaşlarıdır. Romantizm'de kahramanlar, yüceleştirme, ihtişam ve din gibi konuların yerine ezilenler, halktan yana olanlar, özgürlük ve mücadele gibi konular ele alınmıştır. Dolayısıyla öteki kavramı toplumsal çıkışlıdır. Realizm'de toprak işçileri, emekçiler, köylü manzaraları ve toplumun ezilenleri öne çıkmaktadır. Hem Romantikler hem de Realistlerin ortak yanları; yüceleştirmeden ziyade toplumdan beslenmeleridir. Modernist sürecin öteki olgusu; direniş, mücadele, ölüm, acı, trajedi ve savaşlar üzerine gelişim gösterir. Bu dönemin sanatsal yönelimine bakılırsa siyasi, dışavurumcu, muhalif ve eleştirel bir yaklaşımdan söz edilebilir. Öyle görünüyor ki savaşların, trajedilerin, problemlerin ve toplumsal olayların yaşandığı yerde "öteki" her an ortaya çıkabilir. Ülkemizde 1960'lı ve 1980'li yıllardan sonra darbelerin, katliamların ve toplumsal olayların yaşanması sanatçıların öteki, bellek, güç, kimlik, ötekileştirme üzerine eserler ortaya çıkarmalarına sebep olmuştur. Tezin içeriğinde öteki üzerine kişisel uygulamalardır ve konuyla ilgili sanat tarihsel bir süreç izlenmiştir. Kişisel uygulamalarda kimlik, beden, öteki ve ben ilişkisi resimlerin konusudur. Resimlerdeki karakterler bilinçli olarak deforme edilmiştir. Karakterlerin kimliği rol değişimine uğrayarak tüm toplumu ilgilendirir. Buradaki eleştiri, toplumun dışında kalanlara ve ötekileştirilen insanlara yöneliktir. Tezde sanat tarihsel sürece yer verilmesi; sanatçıların öteki olgusuna neden vurgu yaptıklarına, bedenin çağdaş sanatta nasıl ötekileştirildiğine ve hangi kavramlarla nasıl bir ilişkisi olduğuna açıklık getirir.