Hacettepe Üniversitesi

Tez Özeti: Simgeler bazı insan topluluklarının, anlamları konusunda hemfikir oldukları belirtkelerdir. Paleolitik Çağ'daki resimlerinden bu yana süren görsel anlatı serüveninin etkili kullanımlarından birini oluşturan simgelerin güncellenmesi ve kalıcılığı; hala insanların gereksinimlerine yanıt verebiliyor olmasına bağlıdır. Ouroborus simgesi de bu anlamda hem çok eski hem de hala yaşayan bir simgedir. Bu popüler simgenin araştırmaya konu olarak seçilmesinin nedeni, çok eski ya da güncel olmasından öte; birçok disiplinden beslenmesi; merak edilesi kavramlar içermesi; araştırdıkça çoğalarak, görsel çıkarımlara uygun, ilginç ve zengin malzemeler sunabilmesidir. Ouroborus simgesi ile ilgili şimdiye dek Görsel Sanatlar, Felsefe, Psikoloji, Biyoloji, Mitoloji ve inançlar bazında kapsamlı bir çalışmanın yapılmamış olması; bu alandaki boşluğun doldurulma çabası; çalışmayı daha anlamlı kılmıştır. Ouroborus simgesinin genel formundaki dairesellikten yola çıkarak, simge; döngüsel zaman anlayışı, evrenin, doğanın, gökyüzünün, yerin, insanların yaşamsal ritmi; ölüm-doğum, yeniden doğum, reenkarnasyon kavramlarını vurgular. Duyularla algılanabilen yaşam ile birlikte; sezgisel olan, duyumsanan varoluş şekilleri de Ouroborus simgesinin konusudur. Bu araştırmada insanlığın tüm zamanlarında, birçok kültürde, insana bir şekilde dokunan Ouroborus'un anlattıkları; Biyoloji, Felsefe, Psikoloji, Mitoloji ve Görsel Sanatlar alanında incelenmiştir. Görsel sanatlardaki incelenimi, konulara göre yapılmıştır. Ouroborus'un hikayesi, eski kültürlerden olan Türk kültüründen başlamış, sırası ile, Mısır, Mezopotamya (Sümer), Yunan-Roma panteonları ve Hıristiyan kültürleri ile devam etmiş, son olarak Hint, Çin ve Japon kültürlerindeki yansımaları ile sonlanmıştır. Kültüre dair saptanan ouroborussal kavramlar; kültürlerin birbirleriyle etkileşimleri de göz önünde bulundurularak aktarılmıştır. Denebilir ki bu araştırma insanın var oluşundan bu yana; Evreni, Dünyayı, Zamanı, Ölüm ve Doğum Ritmini, Öte Dünya ve Yeniden Doğuş kavramlarını ve aradaki benzer daha birçok kavramın nasıl algılandığı ile ilgili geniş bir bakış açısı sunmuştur.