Hacettepe Üniversitesi

Tez Özeti: Uyku kavramı, bilimsel bulgulardan önce din ve mitolojiyle açıklanmaya çalışılmıştır ama yine de gizemini yitirmemiş ve yüzyıllardır pek çok farklı sanat alanında sanatçıların ilgi odağı olmuştur. Uykunun ayrılmaz parçalarından olan rüya da ona eşlik etmiştir. Uykudaki insan yüzünü ve düşünce oklarını kendisine çevirir. Gündüz bilinci açık, durumu uyanık gözüken ama ayakta uyuyan insan ise ne kendine dönebilir ne de rüyalarına. Uykudayken kişinin bilinci tam kapanmaz ama tam bilinçlilik de söz konusu değildir. Bilinç berrak bir şekilde devreye girdiğinde ise ''uyanıklık'' halinde olan kişi yargılarıyla donatılır. Bu yargılar çocukluktan, yuva dediğimiz ilk öğretilerini, deneyimlerini yaşadığı yerdeyken oluşmaya başlar, ardından insanın kişiliğini oluşturur. O öğretilerle karakteri oluşan kişi ise uykunun zoraki olarak okları kendine yöneltmesi dışında artık kendinin çok farkında değildir. Bu noktada uyku bir başkaldırış göstergesi olarak ortaya çıkar. Kişinin tam uyanıklık ve bilinçli gözüken lakin bir tür bilinçli bilinçsizlik yaşadığı anlarına karşın; sözde uykuda gözüken ama bir tür uyanıklık hali olan, bir varoluş pozisyonu doğar. İnsanın varoluş kaygısı, uyurken sergilediği tavırla sembolize edilir, uyanık dünyada gün yüzüne çıkartılmaz. Bu çerçevede süreç içerisinde üretilen çalışmalardaki uyuyan bedenler, pek çok yargının bittiği noktada kendi içine döner, gerçeklikten uzaklaşarak rüyalarına yüzünü çevirir. Bu tezin amacı uyuyan bedenleri resmederek; uyku, rüya, bilinç, özne-nesne gibi kavramları çözümlemektir. Bireyin iç dünyasının haritasını düşler ekseninde anlatmaktır. Jung'un kolektif bilinç olgusunun bir uzantısı olarak yaratılan 'kolektif uyku' kavramı irdelenecektir. İnsanın kendi iç dünyasını tanımlayan bu kavramları açıklayarak, sanat alanından ve ona yardımcı alanlardan yapılacak olan araştırmaların eşliğinde; bireyin uyku, rüya gibi kavramlarla diğer bir yanının ortaya çıkarılması amaçlanmıştır.