"Beethoven Coda'larına analitik bakış: Erken dönem piyano sonatları"

Yazar: Gözde Gürün Demireriden

Müzik Teorileri Ana Bilim Dalı Doktora Tezi

Danışman: Prof. Dr. Türev Berki

Tez Özeti: Bir eserin ya da bölümün sonuna, bitiş hissini güçlendirmek üzere eklenmiş kısım" olarak tanımlanan Coda'nın biçimsel olarak en etkin kullanıldığı formların başında sonat-allegro formu gelmektedir. Pek çok kaynakta ortak kanı, "Beethoven'ın, Coda'yı sonat-allegro'nun aslî bir form öğesi olarak tasarlayan ilk besteci" olduğudur. Ancak, ilginçtir ki, Beethoven Coda'larını incelemeye değer kılan pek çok karakteristik özelliğe karşın, literatürde Coda analizine dair çalışmalar oldukça azdır. Bir Beethoven Coda'sının kendi iç yapısının ve ait olduğu bölümle arasındaki organik bağın derinlemesine irdelenmesinin amaçlandığı bu çalışmada; tarafımızdan geliştirilen Coda analiz yöntemi yardımıyla, Beethoven'ın erken dönem piyano sonatlarının birinci bölümlerine ait Coda'lar üzerinde çok boyutlu bir analiz gerçekleştirilmiştir. Uzunluk, armonik yapı, alıntılama ve işlev olmak üzere dört boyuttan oluşan analiz sonucunda, aşağıdaki temel sonuçlara ulaşılmıştır: • Dolambaçlı Coda'lar, bölüm bazında % 10'un üzerinde, Pekiştirici Coda'lar ise % 10'un altında bir alanı kaplarken, bir Dolambaçlı Coda'nın uzunluk bakımından eşdeğeri sayılabilecek bölme Gelişme'dir. • Hiçbir Coda'da herhangi bir modülasyon görülmezken, Dolambaçlı Coda'larda, Pekiştirici Coda'lara kıyasla daha çok sayıda derece akoruna rastlanmaktadır. Benzer şekilde, ii Dolambaçlı Coda'larda I, V ve IV dışındaki akor derecelerinin kullanılma oranı, Pekiştirici Coda'lara göre oldukça yüksektir. • Beethoven, Coda'larında, çoğunlukla eserde daha önce kullandığı fikirlerden alıntılar yapmakta ve yeni fikirlere çok daha az oranda yer vermektedir. Bununla birlikte, alıntı kesitlerin saptandığı toplam 18 kesitin yaklaşık 2/3'ünü Sergi malzemeleri oluşturmaktadır. • Tüm Coda'larda rotasyonel gönderme söz konusu olup, Dolambaçlı Coda'ların tamamında yeni bir dinamik yapı ortaya koyma, rotasyonel gönderme ve Coda'nın Coda'sı işlevlerine rastlanmaktadır.