Bir çeviri nesnesi olarak mekân ve "Biçem alıştırmaları" metni üzerinden disiplinlerarası bir çeviri araştırması

Yazar:Sırma Bilir
Danışman: Prof. Pelin Yıldız

İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı Sanatta Yeterlik Tezi

Tez Özeti: Bu çalışmada çeviri kavramına, hem dil disiplinleri kapsamındaki tartışmalar ışığında, hem de daha geniş bir perspektiften, yaratıcılığın söz konusu olduğu tüm alanlarda var olan bir yeniden üretme eylemi olarak bakılmıştır. Bu bağlamda, çeviri eyleminin yaratıcı yönünü tasarlama eylemiyle yan yana getirerek, bir tasarım nesnesi olan mekânı bir çeviri nesnesi olarak yeniden tanımlamak amaçlanmıştır. 1960'ta Fransa'da kurulmuş bir oyun kulübü olan Oulipo (Potansiyel Edebiyat Atölyesi) grubunun deneysel üretimleri, çeviriyi bir iletişim problemini çözmenin ötesinde yazma eylemindeki yaratıcılığı geliştiren bir eylem olarak ön plana çıkarmaktadır. Ayrıca Oulipo grubunun kendine özgü teknikleri, disiplinlerarası çevirilerle edebiyat haricindeki alanlara da uyarlanmıştır. Raymond Queneau'nun bir hikâyenin 99 çeşitlemesiyle dilin olanaklarını araştıran, çeviri ve yaratıcılıkla güçlü bağlar kuran Exercices de Style (Biçem Alıştırmaları) adlı Oulipocu metni, bu çalışmada bir kaynak metin olarak incelenmiştir. Çalışmanın son bölümünde, başka dillere ve başka disiplinlere pek çok kez çevrilmiş olan bu eserin mekânsal bir çevirisi denenmiştir. Bu önermede üretilen 33 çeşitlemeyle Oulipo'nun mekânsal üretim ortamındaki potansiyeli araştırılmıştır.