Hacettepe Üniversitesi

Tez özeti: İnsanlar varoluş süreçleri boyunca farklı sebeplerle toplanma yerlerine ihtiyaç duymuşlardır. Değişen dünya düzeninde yeme-içme, sosyalleşme ve alışveriş alışkanlıklarıda değişmiştir. Bu sebeple alışveriş ihtiyacı doğmuş, süreç içerisinde önce takas yöntemi sonrasında ise para kullanılmıştır. Tarih boyunca insanların alışveriş ihtiyaçlarını gidermek için farklı alışveriş mekanları oluşmuş, zaman içerisinde ise bugünkü kapalı devre alışveriş merkezleri formuna ulaşmıştır. Günümüzdeki haliyle; alışveriş merkezleri sosyal, kültürel, yeme-içme, çalışma ve eğlence merkezleri haline gelmiştir. Bu kullanım alanlarıyla, işletmeler gelen ziyaretçileri mekanda daha uzun tutmayı amaç edinmeye başlamıştır. Bu sebeple, alışveriş merkezlerinin tasarım kriterlerini en üst düzeyde tutmaları gerekmektedir. Bu çalışma, bu sorunsala bir cevap olabilme niteliği taşımak icin hazırlanmıştır. Bu tezde, mağaza konumlandırmalarının yalnızca plan düzleminde değil, üçüncü boyutta ve saydamlık opaklık açısından ele alınması ve mağaza algılanabilirliğinin yüksek olması gerekliliği konusu ele alınmaya çalışılmıştır. Diğer bir deyişle; tasarımda mekansal elemanların kullanım yoğunluğu ve buna bağlı elde edilen görünürlük değerlerinin ilişkisi üzerine yoğunlaşılmıştır. Araştırma sırasında; seçilen alışveriş merkezindeki ziyaretçi hareketinin belirlenmesi için gözlem yöntemi tercih edilmiştir. Alışveriş merkezinin fiziksel özelliklerinin incelenmesi içinse; mekân ve mekânın kullanıcıları arasında doğrudan bir ilişki olduğunu öne süren, mekân ve sosyal yaşam arasındaki ilişkiyi anlamaya ve mekânı sayısal verilerle - nesnel okumaya yarayan mekansal dizim analizi yöntemi kullanılmıştır. Çalışmanın sonucunda elde edilen veriler doğrultusunda, alışveriş mekanları iç mekan tasarım süreçlerinde mekansal elemanların kullanım değerleri tartışılmıştır. Çalışmadan elde edilen sonuçların, ilerleyen dönemlerde tasarlanacak alışveriş merkezleri için yol gösterici bir kılavuz olacağı düşülnülmektedir.