İslam öncesi Türklerde kullanılan astral simgelerin çağdaş seramik sanatında yorumu

Yazar:Özgün Güneş Yılmaz
Danışman: Prof. Tuğrul Emre Feyzoğlu

Seramik Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Tezi

Tez Özeti: İlkel toplulukların inançları ve sanatları, kendilerini takip eden zamanlarda gelişecek olan kültürlerin, sanat ve inançları dışında, mitolojik oluşumlarına, efsanelerine ve simgesel tasvirlerine kaynaklık etmiştir. Asya, sadece Türkler için değil, uygarlık kurmuş birçok topluluk için, kültürlerin oluşumunu, birbirleriyle etkileşimini ve yayılmalarını sağlayan önemli coğrafi bölgelerden biridir. Araştırmacılar tarafından çeşitli bilgiler verilse de, Türklerin Çin'in kuzey batısında Altay dağları bölgesinden çıktıkları düşünülmektedir. Bu da Türklerin yaşadıkları bölgeden dolayı bozkır kültürü ile özdeşleşmesine sebep olmuştur. Göçebe ya da yarı-göçebe bozkır hayatı yaşayan İslam öncesi Türkler kendilerine has bir kültür oluşturmuşlardır. Bunu hem inanç sistemlerine, hem de sanatlarına yansıtmışlardır. Proto-Türklerden Asya Hunlarına ve daha sonra Göktürk ile Uygurlarla devam eden inanç sistemleri, değişikliklere ve çevresindeki kültürlerden etkilenmesine rağmen büyük oranda temelini korumuş ve çeşitlenmiştir. Bölgede birçok ortak efsane ve mitlerin oluşumuna sebep olan bu çeşitlenme sanat alanında da kendini çeşitli simgesel tasvirlerle göstermiştir. Bu çalışmada, İslam öncesi Türklerin inançları doğrultusunda oluşturdukları hayvan, ağaç, dağ, renk, sayı, mesken gibi unsurlarla ilgili simgelerden bahsedilmektedir. Özellikle gökle ilgili olan Astral simgeler ön planda olacaktır. Çalışmanın son bölümünde, bu simgelerin sanatta kullanılmasına ilişkin örnekler ve seramik uygulamalara yansımasına dair örnekler sunulacaktır.