Hacettepe Üniversitesi

Tez Özeti: Hastane mekanları günlük hayatta her bireyin tecrübe etme ihtimalinin yüksek olduğu kamusal mekanlardır. Bu mekanların kullanıcıları çoğunlukla bir sorundan kaynaklı stres altında bu mekanları tecrübe etmesi sebebiyle tasarımı titizlikle ve özenle yapılması gereken özel mekanlardır. Bireylerin sağlık hizmetine kolay ulaşabilmesi adına yapısallaştırılmış bu mekanlarda fonksiyonel, teknik ve estetik tasarım kriterleri, mekana yüklenmiş işlev sebebiyle çok daha önemli bir rol oynamaktadır. Sağlık yapılarında; teknolojinin ilerlemesi, sosyo-kültürel, ekonomik durumların ve estetik algıların değişmesi sebebiyle yeni ihtiyaçlar oluşmuş ve geçmişten günümüze nitelik ve nicelik bağlamında ciddi bir değişime maruz kalmıştır. Son yıllarda değişen ihtiyaçlara göre, sağlık yapılarında mekan tasarımının ve kullanıcının tecrübe ettiği fiziksel çevrenin önemi sıkça vurgulanmakta hatta fiziksel faktörlerin psikolojik etkileri ciddi önem arz etmeye başlamıştır. Bu ihtiyaçlar göz önünde bulundurulmuş ve Türkiye "Entegre Sağlık Kampüsü" ismiyle yeni bir kavramla tanışmıştır. İnsanlığın varoluşu ile birlikte sağlık sorunlarının da ortaya çıktığını düşündüğümüzde sağlık konusunun insanların temel ihtiyaçlarından biri haline dönüşmesi çok uzun sürmemiştir. O zamanlardan günümüze kadar bu ihtiyaç baki kalmıştır ve bu süreç ile paralel olarak sağlık yapıları gelişim göstermiştir. İnsanlık tarihi kadar eski olduğu düşünülen hastane yapıları ve tedavi alanları milattan önceki zamanlardan günümüze kadar gelmiş ve bu tarihsel süreçte hastane yapıları işlev, fonksiyon ve yapısal anlamda büyük farklılıklar göstermiştir. İkinci bölümde, sağlık kavramının ortaya çıkışı, hastane yapılarının tanımı, tarihsel gelişimi ve iç mekanların şekillenişi ile ilgili Dünya ve Türk tarihi kapsamında incelemeler yapılmıştır. Üçüncü bölümde, hastanelerin gereksinimleri verilecektir. Hastane gereksinimlerine hakim olabilmek adına, hastanelerin ne gibi alanlara hizmet ettiğine, gruplandırmalarına da dikkat çekilecektir. Hastane yapılarının genel özelliklerini en çok etkileyen faktörlerden biri, kuşkusuz hastane kullanıcılarının gereksinimleridir. Bölüm kapsamında hastane kullanıcılarına ait gereksinimlere dair araştırmalar da yapılmıştır. Dördüncü bölümün, ilk iki bölümden elde edilen bilgiler ve çıkarılan sonuçlar ışığında hastane mekanlarının temel tasarım koşullarının karşılamasıyla, iç mekan tasarımında ne gibi ihtiyaçları beraberinde getireceği konusunda fikir vermesi planlanmıştır. Fonksiyon-mekan ilişkileri, Renk-Doku-Donatı elemanı ve teknik tasarım kriterleri bir araya geldiğinde iç mekan tasarımının temelini oluşturacak etkenlerdir. Beşinci bölümde ise, tezin genelinden elde edilen sonuçlar ışığında Entegre Sağlık Kampüsü kavramının ne olduğundan, neden, nereden çıktığına, neye hizmet ettiğine ve yurtdışından aldığımız bu sağlık yapısı modelinin Türkiye'de nasıl uygulandığına dair bir çalışma yapılmıştır. Altıncı bölümde, tez konusu olarak ele alınan hastane, Türkiye'nin en büyük hastanesi olması sebebiyle Bilkent Entegre Sağlık Kampüsüdür. Hastane analizi yapılırken, standart yatan hasta odaları derinlemesine incelenmiştir. Bu çalışma yapılırken Dünya'da ve Türkiye'de hastanelerin gelişimi incelenmiş, hastanelerin yaşadıkları gelişim göz önünde bulundurularak Entegre Sağlık Kampüslerinin Türkiye'de aşina olunan hastane modelinden ne gibi farklılıklar gösterdiğine değinilmiştir. Bu farklılıkları daha anlaşılabilir kılabilmek için, taşınacak hastanelerden biri olan Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi ile iç mekan kıyaslaması yapılmıştır. Bilkent Entegre Sağlık Kampüsün Türkiye'de sağlık yapılarının geldiği son nokta olması sebebiyle, süreç içerisinde sağlık yapılarında ne gibi ihtiyaçların doğduğuna ve hastane tasarımında ne gibi gelişmeler yaşandığına dair bilgi vermeyi amaçlamıştır.