Hacettepe Üniversitesi

Tez Özeti: Sanat dünyasında, her zaman en önemli konulardan olan insan figürü, özellikle beden bir nesne olarak, tüm sanat dünyasında kullanılmıştır. 20. yüzyıl sanatçıları mistik (gizemli) ve okült (gizil) geleneğin varlığını, modern imajın ilham kaynağı olarak görmektedirler. 60'lı ve 70'li yıllarda, modern sanat eserleri üzerindeki mistik etkinin gösterildiği yayınlar çıkmaya başlamıştır. Tarih sürecini sanatta olan gizemli dokular vasıtasıyla okumaya çalıştığımızda, sanat-yaratıcılık ve beden arasında sağlam bir ilişkinin olduğunu görmekteyiz. Kültürel değişimler, dinlerin çeşitliliği ve bundan çıkan felsefi düşünceler, sanatı etkileyerek tarih boyunca sanat akışını istedikleri yönlere çekmiştir. 19. yüzyılda Avrupa kültüründe sanat ve okültizm arasındaki bağı ortaya çıkaran tarihi atmosferi Paracelsus, Jakob Böhme, Swedenborg ve Novalis'in yazılarıyla, daha eski (antik) gizemci metinlere ve gizilci yazılara kolay ulaşılamaması, sanat ve gizilcilik arasındaki bağın belirlenmesini geciktirmiştir. Modernizmde sanatın gizemi, yaratıcılık ve beden ilişkisi sanatın ayrılmayan bir parçası olmuştur. Bu durum, araştırmanın önemini vurgular. Modernizm dönemi başladıktan sonra, bütün kavramların altüst olmasıyla birlikte, sanatta insan ve özellikle de kadın figüründe anlam değişikliği olmuştur. Bu araştırma; "Yaratıcı Deneyimde Bedenin Gizemi" başlığı altında, düşünce tarihinde gizemciliğin ilk oluşumunu inceleyerek bu oluşumun tarihi sürecini takip etmiştir. Bu çalışma, tarihi dönemlerde düşüncenin, gizem ve beden ilişkisi üzerindeki etkisini araştırıp bu doğrultuda, günümüzde mistik sayılabilecek resimleri tanıyabilmek çabasındadır. Bu incelemenin devamında, bir sanat imgesi olarak beden, çalışmanın ana konusu olarak seçilmiştir. Tezde, gerektiği ölçüde açıklamalar yapabilmek için öncelikle, gizemcilik ve sonrasında bedeni alışılagelmiş kalıplardaki tanımlamalarının üstünde, daha kapsamlı bir tanımlamaya önem verilmiştir. Bu araştırmaların sonucunda ise dışavurumcu ve zengin dokulu, figüratif resimler ve gizemli acı çeken bedenler ortaya çıkmıştır.