Yaşam kalitesi bağlamında yavaş şehirlerde kamusal mekân üzerine bir analiz

Yazar:Esin Fakıbaba Dedeoğlu
Danışman: Prof. Dr. Bilge Sayıl Onaran

İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Ana Bilim Dalı Sanatta Yeterlik Tezi

Tez Özeti: Her şeyin aynılaşmaya başladığı bir dünyada farlılıkların ortaya çıkarılması adına birçok proje geliştirilmektedir. Doğaya ve insana yönelik bu projelerden biri olarak kabul edilen yavaş şehir hareketi, 1999 yılında İtalya'nın Orvieto kentinde 'Yavaş Yemek (Slow Food)' hareketine öncülük yapan Greve, Orvieto, Bra ve Positano kentlerinin belediye başkanları tarafından ortaya konulmuştur. Oluşum tarafından belirlenen 72 kriterin her biri yaşam kalitesinin yükseltilmesini hedeflemektedir. Yaşam kalitesinin yükseltilmesine birebir katkı sağlayan mekân kalitesi tezin bakış açısını oluşturmaktadır. Araştırmanın birinci bölümünde;; çalışmanın yapılmasını gerektiren süreç anlatılarak tezin amacı, kapsamı ve yöntemi açıklanmıştır. İkinci bölümde; araştırmaya yön veren sakin şehir kavramının bir sürdürülebilir kent hareketi olması nedeni ile 'Sürdürülebilir Kent' başlığı altında 'Kent', 'Kentleşme', 'Kimlik', 'Kent Kimliği', 'Sürdürülebilir Kent' ve 'Kent Mekânı' kavramları tanımlanmıştır. Aynı zamanda oluşumun bir kültür hareketi olarak tanımlanması sürdürülebilirlik kavramının 'Sosyo-­Kültürel' boyutunun da ele alınmasını gerektirmiştir. Araştırma kapsamında 'yavaşlık felsefesi' ve 'yavaş yemek' kavramlarına açıklık getirilerek 'yavaş şehir' ve 'yavaş şehir kriterleri' detayları ile ele alınmıştır. Sakin kentlerde kamusal mekân kavramı ülkemizden ve İtalya'dan verilen örnekler üzerinden incelenerek bölüm tamamlanmıştır. Araştırmanın üçüncü bölümünde ikinci bölümde detaylı bir şekilde ele alınan sakin şehir parametrelerinden yola çıkarak yavaş kentlerde yaşam kalitesi ve kamusal mekân arasındaki ilişkinin ortaya konması adına 'yaşam kalitesi', 'kentsel yaşam kalitesi ve ölçütleri', 'kamusal alan', 'kamusal mekân' ve 'kamusal mekânın sosyo-­kültürel boyutu' kavramlarına açıklık getirilerek tanımlanmıştır. Aynı zamanda bu bölümde 'kamusal mekân kalitesi ve parametreleri' detaylı bir şekilde açıklanarak alan çalışması kapsamında değerlendirilecek olan kalite parametreleri belirlenmiştir. Araştırmanın dördüncü bölümünde alan çalışmasının gerçekleştirildiği sakin şehir Halfeti hakkında genel bilgiler verilmiş ve saha çalışması kapsamında belirlenen alanda yapılan anket sorularının veri analizleri yapılmış, SPSS 21.0 vasıtasıyla belirli regresyon analizleri yapılarak hem hipotezler hem de anlamlılık düzeyleri sınanmıştır. Tez çalışmasının sonuç bölümünde ise;; yapılan alan çalışması sonrasında elde edilen verilerin araştırmanın başında belirlenen hipotezler ile olan ilişkisi değerlendirilmiştir. Ülkemizin 9. sakin şehri olan Halfeti özelinde gerçekleştirilen çalışma ile kentlilere ve ziyaretçilere uygulanan anket çalışması sonucunda önemli bulgular elde edilmiştir. Mekân kalitesinin dolayısıyla yaşam kalitesinin yükseltilmesi adına birtakım eksikliklerin olduğu sonucuna varılmış ve bu anlamda değerlendirmeler yapılmıştır.