Danışman: Prof. Dr. Hatıra AHMEDLİ CAFER
Yazar: Ahmet Tamer TOPUZ

Bestecilik kariyeri boyunca Amerika ve Avrupa’daki çağdaşlarıyla eş zamanlı olarak
müzikteki yeni teknik ve anlatım yöntemlerini müzikal diline aktaran İlhan Usmanbaş’ın
Morton’a (Feldman) Göndermeler ve bu eserin genişletilmiş bir biçimde orkestra yazısına uyarlanışı olan Göndermeler II eserleri, bestecinin 1990’lı yıllardan itibaren daha somut bir
yazım dili benimsediği bestecilik dönemine ait eserleridir.
Bu çalışmada Morton’a (Feldman) Göndermeler eseriyle ilgili olarak 36 kesitin birbirleriyle olan ilişkileri, Göndermeler II eseriyle ilgili olarak 28 kesitin birbirleriyle olan ilişkileri,
orkestra uyarlaması yapılırken hangi hususların gözetildiği ve 20. yy.ın önemli figürlerinden
Feldman’a Usmanbaş’ın söz konusu eserlerde nasıl göndermelerde bulunduğunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Yürütülen çalışmada, dizisel olmayan atonal bir müzikte seslerin
nasıl organize edilmiş olabileceği, eser süresince kullanılan ses malzemesinin niteliğinin
belirlenmesi, tasnif edilmesi ve birbirleriyle olan ilişkilerinin saptanması konusunda yöntem olarak Pitch Class Set Teori esas alınmıştır. Son olarak bahse konu eserlerin benzeşen ve ayrışan yanları belirlenerek karşılaştırmaları yapılmıştır.
Araştırma sonucunda birbirinden bağımsız gibi görünen kesitlerin, kullanılan pitch class setlerin göz önüne alınmasıyla belirlenen sekiz temel kesite dayandığı, diğer kesitlerin bu
temel kesitler etrafında kümelenerek bir bütün oluşturduğu görülmüştür. Bu bağlamda Usmanbaş’ın Feldman’a, ilk bakışta birbirinden bağımsız gibi görünen müzik fikirlerinin bir
araya getirilmesiyle müziğin tasarlanması ve müzikal akıştaki süreklilik konularında göndermelerde bulunduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Sözcükler: İlhan usmanbaş, morton feldman, morton’a (feldman) göndermeler,
göndermeler ıı, pitch class set teori.