Hacettepe Üniversitesi

Tez özeti: Günümüzde tasarlanan mekanlar bireyin özgür ifadesine çokca bağlı kalmaktadır. Bu bağlılığın yanında tasarlanan mekanlar insan deneyimine odaklanmaktan çok bir fantazi öğesine dönüştürülmekte ve retinal haz duyumuna gerekenden fazla bir şekilde odaklanmaktadır. Kartezyen ve salt ölçümsel bağlamda değerlendirilen mekan bedenle kurduğu etkileşimi belirli duyumlara yönlendirerek bedenin yaratıcı emeğini hiçe saymakta ve kalıcı bir bellek inşaası yaratmamaktadır. Bedenle mekan fiziksel bedenle zihnin ayrılamaz oluşu gibi birbirine bağımlı haldedir. Tasarımcı bu bağları doğru kurguladıkça beden de mekanın ayrılmaz bir parçası konuma gelebilecektir. Bedenin bu bağlamda kalıcı bir bellek inşaası, duyum, duygu gibi girdilerini aktive ettiği ve fiziksel bedenini aktif kullandığı deneyimsel mekanda teknoloji girdisi bedenle mekan diyaloğuna yeni tanımlar getirmiştir. Teknoloji sibernetik bilminin ortaya çıkmasıyla birlikte insan bedenine karşı bir kontrol mekanizması rolü üstlenmiştir. Fakat yakın bir gelecekten başlayarak teknoloji bedeni manipüle etmeye başlayarak onla hibridleşerek hatta bedenin var olduğu ortamları fiziksel bağlamda değiştirerek dönüştürmeye başlamıştır. Beden için yeni bir ortam olan teknolojiyle var edilen deneyimsel mekanlar yeni medya sanatı gibi güçlü bir argümanla yeni mekan tanımları yaratmıştır. Beden artık fiziksel varlığıyla var olmadığı zihin mekanlarında da gezinebilmekte bazen bir bilgiye bazen bir girdiye de dönüşebilmektedir. Öyleki tasarımcılar geleneksel tasarım yöntemlerinin yerine bedene ait zihinsel verileri bile yeni mekan yaratımlarında kullanmaya başlamışlardır. Böylelikle bir yapıya ait strüktür insan beyninin karmaşık algoritmalarını kullanarak kendine ait yeni bir strüktürel bağlam bile yaratabilmektedir. Tüm bu durumlar bedenin teknolojik mekanlara karşı yansıttığı duygu durumlarını, duyusal verileri, zihni etkilemiş ve çokduyulu mekan deneyimi gibi kavramlar ortaya çıkartmıştır. Beden artık teknolojiyi manipüle etmenin yanında teknoloji tarafından manipüle edilerek bir mekanı yeniden yaratma, değiştirme ve dönüştürme şansı bulmuştur. Antik dönemdeki ölçümsel tanımlarından ve metaforlardan sıyrılan beden deneyimsel bağlamda etkileşimli teknolojiler sayesinde mekan tarafından algılanabilen bir kavram olmuştur. Teknoloji-mekan ve beden aynı düzlemde ve akışkan bir birliktelikle interaktif deneyim ortamlarını oluşturarak genetik kodlarda yeni bir bellek inşaası yaratmaya başlamıştır. Tez çalışmasında ise bedenin interaktif deneyimsel sürecinde etkileşimli teknolojiyle kurgulanan bir mekanda mekana karşı duygu durumları, duyumları ve fiziksel girdileri mekanın fiziksel girdileri üzerinden değerlendirilecektir. Mekandan kopamayan zihinsel süreçler irdelenerek melez tanımlara sahip interaktif ortamların insan bedeni üzerinde mekansal deneyim bağlamında oluşturduğu parametreler deney grubu üzerinde incelenecektir. Kartezyen ve matematikselleştirilen interaktif deneyime karşı deneyimin tahminsizliği irdelenecektir. Bu tahminsizlik teknolojinin salt retinal bağlamda gözeril bir tasarım ortamında nasıl çokduyulu, çok katmanlı bir bedensel deneyime dönüştürülebilir olması konusu bu tezin tartışma konusu olacaktır.