Yazar:Rukiye Derdiyok
Danışman: Doç. Elif Ergen

Grafik Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Tezi

Tez Özeti: Çizgi roman, kitap ve film senaryolarında kadın karakterler, geleneksel feminist kuram ile incelendiğinde, erkek izleyicinin zevkine uygun olarak ve inandırıcı olmayan bir biçimde yazılmakla eleştirilmişlerdir. Çizgi romanlarda kadın karakterler hep seksapelleri ile ön planda olmuştur. Kadınları cinsel obje olarak görmenin desteklenmesine engel olunmalı, cinsiyet gözetmeksizin karakterlere eşit davranılmalı ve bu bağlamda kadın karakterler de daha gerçekçi bir anlayış ve teknikle resmedilmelidir. Bu bağlamda "Çizgi Romanlarda Kadın Karakterlerin Nesneleştirilmesi Üzerine Karşılaştırmalı Bir İnceleme ve Bir Çizgi Roman Uygulaması" başlıklı araştırmanın ilk bölümünde, eski çağlardan günümüze Kadın'ın tanımı yapılmış ve kadın imgesi üzerinde durulmuştur. Feminizmin tanımı yapılıp türlerine değinilmiştir. Cinsiyetçilik kavramı ele alınmış, toplumsal cinsiyet ve toplumsal cinsiyet rolleri üzerinde durulmuştur. Kadın'ın Amerikan ve Uzakdoğu toplumlarındaki yeri ve rolü incelenmiştir. Feminizmin sanat ve tasarımdaki yerinden kısaca bahsedilerek sırasıyla önemli feminist sanatçı ve tasarımcı; ardından da feminist çizgi roman yazar ve sanatçılar tanıtılmıştır. İkinci bölümde çizgi roman sanatının tanımı yapılmış ve dünya'daki gelişimi ele alınmıştır. Batı ve Uzakdoğu olarak ikiye ayrılan incelemede, Batı çizgi romanının ele alındığı kısımda: Amerika, Avrupa ve Türkiye incelenmiştir. Uzakdoğu çizgi romanı incelenirken sırasıyla Çin, Kore ve Japonya'daki tarihsel gelişim ele alınmıştır. Amerika ve Japonya, çizgi roman kültürü ve endüstrisinin büyük yer kapladığı bu alandaki önemli ülkelerdir, bundan dolayı bu iki ülke daha detaylı incelenmiştir. Uluslararası bilinen, Japon çizgi romanı (Manga) incelemesi tarihçe ile sınırlı kalmamış; türlerinden de bahsedilerek bir sonraki bölümdeki karşılaştırmalı inceleme için önem arz eden türler alt başlıklarla ayrıca tanıtılmıştır. Üçüncü bölüm, ilk iki bölüm ile edinilen bilgilerin ardından araştırmanın esas konusunu içermektedir. Bölüm "Çizgi Romanlarda Kadının Nesneleştirilmesi ve Cinsiyetçilik" alt başlığı ile bir giriş yapmıştır. Belirli manga türlerine göre kadın karakterlerin ne tür rollere sahip olduğu ve nasıl betimlendiği örneklerle incelenmiştir. Ardından Amerikan çizgi romanındaki süper kahraman kadın karakterlerin güçleri ve tasvirleri üzerinde durulmuş; belirli karakterler tanıtılıp örneklendirilerek incelenmiştir. İnceleme, bu karakterlerin erkek karakterlere kıyasla: nasıl nesneleştirildiği, ne tür kostümlerle resmedildiği ve ne tür güçlere sahip olduğu üzerinden yapılmıştır. Kadın karakterlerin çizgi roman kapaklarında nasıl pozlarla çizildiği incelenmiştir. Konu olarak büyülü genç kadınları ve kadın gücünü içeren çizgi romanlardan bahsedilmiş; güçlü kadın karakter tasvirleri ile bilinen Japon yönetmen Hayao Miyazaki ve kadın karakterleri incelenmiştir. Araştırmanın dördüncü ve son bölümünü oluşturan uygulama çalışması, tezde yapılan karşılaştırma ve incelemeler sonucuda çizgi roman uygulaması olarak hazırlanmıştır. Uygulama, elle yapılan eskizlerden yola çıkılmış, Adobe Photoshop ve Clip Studio Paint yazılımlarından yararlanılarak, dijital ortamda çizilmiştir. Teknik olarak Japon çizgi romanı (manga) tercih edilmiş 16 sayfalık tek formadan oluşan fanzin formatında tasarlanmıştır. Karakter tasarımları çeşitlendirilerek, farklı fiziksel özelliklere sahip, gerçeğe daha yakın kadınların tasarlanması amaçlanmıştır. Hikâye: Evde, işte ve okulda zorluklarla karşılaşan üç kadının hayatlarının kesişimini konu edinirken; kadın kardeşliğin önemini ve tacizin her türü karşısında ses çıkarıp dik durmayı anlatmaktadır. Kadınların toplumda yaşadığı ve karşılaştığı zorlukları konu edinen çizgi romanda, taciz ve cinsiyetçilik gibi konulara dikkat çekilerek bu konularda bilinçlendirme amaçlanmıştır.