Yazar:Hazal Ünsal
Danışman: Prof. Mümtaz Demirkalp

Heykel Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Tezi

Tez Özeti: "Etnografik Kültür Bağlamında Sanatta Yeni İfade Biçimleri" başlıklı bu raporda kültürel ve folklorik nesnenin bugünün konjenkturel yapısı ve sanatsal pratikler ile yeniden ele alınışı araştırılmıştır. Benjamin'in "Aslında sanat yapıtı, her zaman yeniden-üretilebilir olagelmiştir. İnsanların yapmış oldukları, her zaman yine insanlarca yeniden yapılabilmiştir." (Benjamin, 2008, s.52) ifadesi ışığında üretilen her türlü nesnenin ve sanat yapıtının bugünün ve bulunduğu çağın olanakları ile yeniden ele alınışı mümkün olmuştur. Sanat tarihi boyunca da Duchamp'ın Mona Lisa örneğinden, Andy Warhol'un Brillo kutularına kadar hem sanat eserinin hem de gündelik nesnelerin yeniden ele alınışı gözlemlenmiştir. Raporun birinci bölümünde kültür kavramı derinlemesine incelenmiş ve tanımlamaları yapılmıştır. Kültür üzerinden kültürel nesne, nesne üzerinden aidiyetlik kavramları ve nesnelerin atfedildiği kimlikler araştırılarak bir bağlam kurulmuştur. Kültür ve kültürel nesne arasındaki bağ, soyut olan ile somut olan ilişkisini kurmaktadır. Bir kültür nesnesi olarak var olan obje yaşanılan döneme ait referansları beraberinde taşımaktadır. İlk insanı anlamak için malzemelere dönülmesi insan hayatında nesnenin öneminin bir göstergesidir ve kültür gibi soyut bir kavramın yanı sıra kültürel nesne, göstergelerin karşılığı olmuştur. Geçmişten günümüze toplumların yaşam biçimlerinin incelenmesi, bugünün toplumsal ögelerinde ki önemini arttırmaktadır. Bu yüzdendir ki bugün etnografya ve etnoloji önem kazanmaktadır. Anadolu'nun önemli bir unsuru olan etnografik nesne hatta daha da özele indirildiğinde folklorik nesne bağlamında el işlemesinin, semboller ile anlattığı bir dili vardır ve bu dil çoğu zaman bireyin konuşamadığı alanda yine bireyi ifade etmektedir. Anadolu kadınına atfedilen iğne oyaları, yıllarca kadınların kendilerini ifade etme biçimi olmuştur. vii Kültür tanımlamasının öznesi olan ve insan üretimi olan şey'ler tarihsellik boyutunda sınıflandırılmaktadır. Anadolu coğrafyasının da bu konuda zenginliği tartışılamaz bir boyuttadır. Kültürün somut imgesi olarak karşılaşılan etnografya, bugün hem sanatsal hem de toplumsal açıdan insan hayatına dokunan bir yerde durmaktadır. Etnografya'nın ve kültürün somut göstergesi olan kültürel nesneyi (bu nesne etnografik nesne ve ya folklorik nesne olarak da adlandırılabilir) yeni ifade biçimleri bağlamında bugün tekrar ele almak çağın yönelimleri ile de mümkündür. Kültürel evrimin en önemli etkenlerinden olan teknoloji ve teknolojinin gelişimi kuşkusuz sanat alanını da doğrudan etkilemiştir. Raporun ikinci bölümünde, folklorik nesnelerin hem sanat alanındaki hem de günlük hayattaki yeri araştırılmıştır. Kültürel nesnenin yeniden ele alınışı ise salt teknoloji ile değil çağın günlük kullanım pratikleri ile de mümkündür. Nesnelerin yeniden ele alınışı ise tarihselliğin yanı sıra kişinin konjonktürel konumu ile de ilişkilidir. Geleceğe bırakılan bir nesnenin kullanım alanı bırakan kişinin düşünün yanı sıra bırakılan kişinin düşüne bağlıdır. Bu nesneler "bugün hangi bağlamda kullanılabiliyor?" ve "ifade biçimi olarak nasıl bir yerde duruyor?" sorularının cevabı sanatçılar ve uygulamalar temelinde aranmaya çalışılmıştır.