Geleneksel performans sanatı olarak manasçılık ve bir sahne uygulaması

Yazar:Aızaada Nuranova
Danışman: Doç. Dr. Türel Ezici

Tiyatro Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Tezi

Tez Özeti: Destanlar, medeniyetlerin ilerleyişlerinin, kültürel yansımalarıdır. Manas Destanı ise dünya kültür mirası içinde önemli yer tutan bir "şaheserdir". Manas, Kırgızlar'ın milli kimliğinin, kültürel değerinin, dünya sahnesindeki yerinin incelenebileceği bir figürdür. Bu destanın nesilden nesile aktarılıp bugüne kadar gelebilmesi ise sözlü halk edebiyatının geniş çevre ve coğrafyalarca benimsenmesiyle mümkün olmuştur. Bu sanat çalışmasında, geleneksel üslupla yalnız Kırgızistan'da değil dünyanın dört bir tarafında yaşatılan "Manas Anlatıcılığı"nın, günümüze kadar gelen formu, büyük temsilci/icracıları, kayda alınmış/alınmamış örnekleri, özgün varyantları, içerdiği kültürel motifleri, özgün uyarlamaları ile incelenmeye çalışılmıştır. Bu çalışmaların neticesinde bu çalışmaya sığdırılamayacak kadar geniş zenginliğini kapsayabilecek, Türkçe bir metin oluşturulmaya gidilmiştir. Sürdürülen araştırma, yorum, uygulama sürecinin sonucunda gerçekleşecek temsil, Türel Ezici'nin benzer kültürlerin buluşma noktası niteliğinde Manas Destanı'nın birinci bölümünden hareketle ortaya çıkardığı "Manas... Kırgız'ın Alp Yiğidi..." isimli metnin 'Manas Anlatıcılığı' tekniğine yakınsayan bir reji üslubuyla gerçekleştirilmiştir. Kırgız ve Türk kültürlerinin benzer yapısını bir kez de tiyatro sahnesinde yaşatmayı amaçlayan bu sanat çalışmasının araştırma, uygulama, yorum neticesinde yaratılan kültürler arası bir çalışma olması hedeflenmiştir.