Yazar: Ayşe Nur Toptaş

Grafik Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Tezi

Danışman: Doç. Elif Ergen

Tez Özeti: Sessiz veya sözsüz grafik romanlar, sessiz sıralı illüstrasyonların bir alt türüdür. Diğer sessiz sıralı anlatı örnekleri gibi, metin içermeyen, yalnızca resimlemelerle anlatının kurulduğu grafik romanlardır. Sessiz grafik romanlar, kendine özgü kurgu anlayışı ile aktif bir okuma deneyimi sunmakta; okuyucuyu kendi hikâyelerini yaratmaya yönlendirmektedir. Birinci bölümde, genel olarak iletişimin nasıl sağlandığı ve sözel iletişim ile görsel iletişimin hangi yönleriyle benzer olup hangi açılardan birbirinden ayrıldığı; illüstrasyonları ve dolayısıyla sessiz grafik romanları, sözel iletişimden farklı olarak, evrensel kılan özellikleri incelenmektedir. İşitsel dili oluşturan ögeler sözcükler, sözcüklerden oluşan cümleler ve cümlelerden meydana gelen daha büyük anlatı birimleri iken; illüstrasyonun dili renk, çizgi, doku vb. ögelerden oluşmaktadır. İkinci bölümde bu ögeler ayrı ayrı ele alınarak, illüstrasyonun sanatsal dil bilgisi araştırılmaktadır. Tekil illüstrasyonlar, belli bir sırada bir araya gelerek anlatıyı meydana getirmektedir. Üçüncü bölümde, sıralı illüstrasyonlar, görsel anlatının yapısı ve sessiz sıralı anlatılar incelenmektedir. Dördüncü bölümde, yapılan araştırmalar doğrultusunda oluşturulan sessiz grafik roman uygulamasının incelemesi yer almaktadır. Sessiz kitap ve grafik romanlarda, başlık dışında anlamı sabitleyecek dilsel bir iletinin bulunmaması nedeniyle, anlamlama sürecinde okuyucuya her zamankinden fazla rol düşmektedir. Farklı yorumlara açık olmalarıyla birlikte, yapılabilecek yorum sayısının sınırlı olduğu; başka bir ifadeyle, anlatının okuyucuya açık bir şekilde iletilebildiği ortaya konmaya çalışılmıştır. Böylece, yalnızca illüstrasyonlarla kurulan bir anlatının, yazılı anlatılar kadar etkili bir biçimde iletişim kurabileceği gösterilmeye çalışılmaktadır.