Danışman: Doç. Serap EMMUNGİL KARAMANOĞLU
Yazar: Halil Özaşir
Görüntü bozuklukları, yenilikçi bir yaklaşımla, gerçekçi estetiğin mükemmelliğini arama çabasının ötesine geçerek insan yapımının değerini ve kusurun estetiğini ön plana çıkarmayı hedefler. Bu bakış açısı, sanatın anlamını yeniden değerlendirme ihtiyacını doğurur. Fotoğraf makinesinin, ardından sinema ve televizyonun icadıyla birlikte insanlık, görsel-işitsel bir dünyanın içinde yaşamaya başlamıştır. Sanatçılar, yaşadıkları dönemin teknolojik gelişmelerini kendi bilgi ve tecrübeleriyle harmanlayarak sanatlarına özgün yorumlarını katmışlardır.
Günümüz söyleminde, görüntüdeki bozukluklar genellikle “Glitch” terimiyle ifade edilmektedir. Glitch terimi, kayma, hata, kırılma veya bozulma anlamlarını taşır ve genellikle elektronik medyada yazılım hatalarının ekranda bozulmuş görseller olarak yansımasını tanımlamak için kullanılır. Bu hatalar, bir görüntüde veya seste anormallikler olarak karşımıza çıkar. Glitch terimi daha çok modern dijital bozulmaları ifade ederken, önceki dönemlerde kullanılan görsel bozuklukları kapsamaz. Benzer şekilde, deformasyon terimi daha çok bir görüntünün fiziksel yapısını tanımlarken, kavramsal anlamlarına odaklanmaz. Bu nedenle, daha geniş bir anlama sahip olan bozukluklar bağlamında tez başlığı “Görüntü Bozuklukları” olarak belirlenmiştir.
Bu araştırma, görüntüdeki bozuklukların görsel sanat eserlerine yansımalarını incelemek için literatür taraması yöntemine başvurmuş ve bu yansımaları sanat temelli uygulamalar üzerinden analiz etmeye çalışmıştır. Seçilen eserler, konu, biçim, içerik ve öz açısından değerlendirilen görsel analiz tekniğiyle incelenmiştir. Bu analiz, bozukluk kavramı etrafında şekillenen kavramsal bir çerçevede gerçekleştirilmiş ve bu eserlerin sanatsal söylem içerisindeki yerini anlamak için göstergebilimsel yöntemler uygulanmıştır. Bu bağlamda, sanatçıların bozukluk olgusunu oluşturan plastik unsurlar ve anlam yaratma stratejileri
belirlenmiştir. Özellikle günümüz sanatçılarının, görüntülerdeki bozuklukları eleştirel bir ifade aracı olarak kullandıkları görülmüştür.
Zaman içinde, farklı dönemlerde kullanılan bozukluklar, görsel ve kavramsal olarak çeşitlilik göstermiştir. Sanatçılar, teknoloji ve teknolojik araçların sunduğu yeni özneleşme alanları ile doğru orantılı bir şekilde sanatlarını şekillendirmişlerdir. Sonuç olarak, sanat tarihinin farklı dönemlerinde kullanılan bozukluklar, bu tez kapsamında üretilen resim, fotoğraf ve video çalışmalarında sanatsal bir ifade aracı olarak kullanılmış ve bu etkinin kavramsal teması olarak zamanın belirsizliği ön plana çıkarılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Bozukluk, belirsizlik, glitch, görüntü, kayma, hata, bulanıklık, kırılma, süreç, yücelik, palimpsest.