Hacettepe Üniversitesi

Tez özeti: Ekoloji, 1856'da canlı ve canlının çevresi ile olan ilişkisini inceleyen bilim dalı olarak Ernst Haeckel tarafından tanımlanmıştır, böylece ekoloji biyolojiden ayrılmıştır. Çevre kirliliği ve sorunlarının ortaya çıkışıyla, ekolojinin anlamı 20. Yüzyılda değişmiş ve genişlemiştir. 1980'li yıllarda sorunun kökten çözümü için tasarım anlayışının değişmesi gerektiğine inanılmıştır ve 90'lı yıllarda ekolojik tasarım ortaya çıkmıştır. Design Council ve Design Center gibi kuruluşlar çok sayıda sergi, konferans, toplantılar düzenleyerek ekolojik tasarımı daha iyi anlamaya ve sorunun üstesinden gelebilmek için endüstriye uyarlamışlardır. Ancak beklenen olumlu etki gerçekleşmemiştir. Sorunun kökeninde insanların düşünce biçimlerinin ve ekoloji ile ilgili bilgi eksikliklerinin olduğu sonucuna varılmıştır. Bazı araştırmalar grafik tasarımın görsel iletişim gücü ile bu sorunun üstesinden gelebileceğini ortaya koymuştur. Grafik tasarımcılar insanların ekolojiyi anlamaları ve harekete geçmeleri için sosyal sorumluluk projeleri organize etmişlerdir. 2014'te güncellenen haliyle "First Things First Manifest" (İlk Önce Öncelikler Manifestosu) tasarımcıları bu eylemlerinde cesaretlendirmiştir. Grafik tasarımcıların dahil olduğu bir alan olarak ambalaj ekolojik sorunlar nedeniyle değişim göstermeye başlamıştır. Ambalajlar yalnızca görünüşleri ve dayanıklılıklarıyla değil, çevresel etkileri üzerinden değerlendirildiği bir döneme girmiştir. Aynı zamanda ekolojik ürünlere talep artmış, bu durum ekolojik ürünlerin gereksinmlerine uygun ambalaj tasarımları yapmayı gerektirmiştir. Ekolojik ürün ambalajları sıradan ambalajlardan ayrı tutulmak adına bazı özelliklere sahip olmuştur. Bu şekilde tüketiciye ürün ile ilgili doğru bilginin aktarılması sağlanmıştır. Ekolojik ürünlerin hedef kitlesi eğitim ve ekonomik seviyesi yüksek kişiler olmuştur. Bu nedenle ekolojik ürün ambalajları genellikle kaliteli bir görsel dile ve başarılı estetik çözümlemelere rastlanmıştır. Bununla birlikte ekolojik ürün ambalajları atık olduktan sonra çevreye zarar vermeyen malzemelerle tasarlanmaktadır. Ekolojik ürünler için tasarlandığında ambalajlar belirli özellikleriyle ön plana çıkmaktadırlar. Bu özelliklerden en önemlileri ön yüz tasarımı, renk ve malzeme seçimidir. Sonuç olarak ekolojinin grafik tasarıma ve özellikle ambalaj tasarımına etkileri araştırılarak, ortaya çıkan ürünlerin daha iyi anlaşılması hedeflenmiştir. Çalışmanın birinci bölümünde ekolojinin tanımı ve tarihsel gelişimi incelenmiştir. İkinci bölümde ekolojik tasarım ve ekolojinin etkilediği grafik tasarım konuları ele alınmıştır. Ambalaj tasarımı ve ekolojik üün ambalajları ise örnekler üzerinden ayrıntılı bir biçimde üçüncü bölümde irdelenmiştir. Son bölüm ekolojik ürün ambalajı tasarımlarından oluşmaktadır. Bu çalışma kapsamında yaratılan Küçükdere Ekolojik markası için ekolojik peynir ambalajı tasarımları ve uygulama açıklamalarına yer verilmiştir.