Hacettepe Üniversitesi

Tez Özeti: "Grotesk anlatımda delilik, gülme ve iğrençlik" adlı bu çalışmada, eril dilin bu üç öğe üzerine inşa edilmiş ilişkileri araştırılmıştır. Grotesk sanat bağlamında ortaya çıkan biçimler aşırı abartılı, güldüren, maskaracı, itibarsızlaştıran, alaya alan yıkıcı sert imgeler olarak görülmektedir. Grotesk dilin politik yönü, halk kültürü ile ilişkili yapısı ve dönemlerin toplumsal yapısıyla beraber uğradığı başkalaşımın sanat bağlamında ilişkileri örneklerle açıklanmıştır. Araştırmada, söz konusu öğelerin mizah ve şiddet diline karşı yaklaşımlarıyla çok daha sertleşen özelliği de irdelenmiştir. Nitekim çatışmalı dil olarak görülmesinin sınırlara ilgisinden kaynaklı bu anlatım, her dönemde anarşist tavır olarak kabul edilmesine, biçimi uyumsuzluk ve rahatsızlık veren ihmalkâr konumlandırılmasına sebep olmuştur. Grotesk anlatımda deli-lik, gülme ve iğrençliğin ihlal anlatılanlar kapsamında bakıldığında, sapkın olarak görüldüğü anlaşılabilir. İhmalkâr bu anlatılar, her tür aşırı söylemin ve verili veya çizilmiş toplumsal ahlaki-etik sınırların dışında olan söylemler bütününden kaynaklıdır. Bu söylemler grotesk anlatımda alçaltıcı bir sunum ile eleştirilir. Çünkü grotesk anlatım, kabul edilemez olanı, zıt kutupların arasında gerilimi ve göreceliğini gösterir. Öyle ki karşılık verdiği ifadeler kutsal, yüce ve mutlak olanın itibarsızlaştıran söylemleri kendinden barından öğelerle şirazeden çıkaran yorumlamalarla algıları alt üst eder. Söz konusu ifadelerin toplumun gerek ahlaki, gerekse fikri çatışmaların belirlediği bir sınır ve sınırları aşan öğeleriyle ilişkili olması etkiyi çok daha artırdığı görülmektedir. Bu tez kapsamında delilik, gülme ve iğrençlik anlatımlarının düşünsel arka planları irdelenmiş, geçmişten günümüze konunun özüne uygun sanat örnekleri incelenmiş ve bir dizi resim, heykel ve enstalasyonlarla konu hakkında kişisel görüş oluşturulmuştur. Kişisel anlatımlarımda grotesk biçimlerin; metaforik, alegorik, ironi ve sert mizah ile yergi öğeleri ön plana çıkarılmıştır.