Hacettepe Üniversitesi

Tez Özeti: Mimari ve İç Mimari tasarım projelerinde, klasik metotlara ek olarak, günümüzün farklı ihtiyaçlarına da yanıt verecek biçimde, bilgisayar kullanımlı dijital bir yaklaşıma gereksinim olduğu düşünülmüştür. Tasarım konusunda kaynakçalara bakıldığında, özellikle 2000'lerden sonra, dijital bilimlerin tasarımlar üzerinde etkili rol oynadığı görülmektedir. Amaç, değişen sunum ve algılara daha hızlı ve objectif yanıt verebilmektir. Bu amaca yönelik olarak bilgisayar teknolojisi, matematik ve sistematik gibi bilimler iç mimaride daha çok kullanılmaya başlanmıştır. Başka bir deyişle sübjektif konuları objektif hale getirebilmek için daha sayısal ve matematiksel yaklaşımlar gerektiği görülmüştür. Son dönemde iç mimari tasarım alanında yapılan çalışmalar ve bilimsel araştırmalar, daha çok matematiksel tasarım ve mühendislik ürünleridir. Burada söz edilen "matematiksel tasarım ve mühendislik" kavramı; bilgisayar tabanlı dijital çözüme ulaşmak için matematiksel ve mantıksal işlemlere ve süreçlere dayalı sistematik bir yaklaşımdır. Son yıllarda herhangibir iç mimari tasarım sürecinde ortaya çıkan ürün, çoğunlukla bir dizi matematiksel ve mantıksal işlemin sonucu olabilir. Tasarım sürecinin tamamı veya belirli aşamaları, ileri düzey hesaplamaları gerekli kılarken, uygulaması bu hesaplamaların çözümlenmesini gerektirmektedir. Tasarım sürecinde ortaya çıkan problemler, birçok dijital programlar sayesinde çözülmekte ve tasarımcıya geniş çalışma alanları sağlamaktadır. Bu çalışmada sözedilen hesaplamalı iç mimari tasarım sürecinde dijital veri kullanımını ve elde edilen sonuçlar irdelenmiştir. Geleneksel yöntemleri gözardı etmeden yeni jenerasyon tasarımcıların daha erken kabul ettikleri ve uyguladıkları sayısal tasarım çözümleri örnekleri üzerinde durulmuştur. Dijital veri kullanımı, geleneksel bazı kuralları ve kısıtlamaları kaldırarak, iç mimari tasarımcılarına, biçim, mekân, malzeme alanlarında yeni ufuklar açmıştır. Bu yeni yaklaşım modeli, insan düşünme sürecini ve hesaplamalı bilimlerin yaratıcılığını birleştirerek farklı düzeylerdeki problemlere farklı ve hızlı çözümler getirmiştir. Bir başka deyişle, hesaplamalı yaklaşımlar, bilgisayarın ve tasarımcının yaratıcı tasarım olanaklarının bir arada kullanılmasına olanak sağlamıştır. Bu nedenle sistematik bir modeli ortaya koymak için önemli olan, hesaplamalı yöntem ve tekniklere hâkim olmak değil, bu hesaplamalı düşünce şeklini benimsemektir (Çağdaş G. & Bacınoğlu, Z. Çavuşoğlu, Ö. H. ,2015). İç mimari tasarımda kullanılagelmiş metodlara ek olarak son yıllarda; Parametric design, Generative Design, Performance-Based design, Algorithmic Design, Evolutionary Design, Adaptive Design, Performative Design Biomimetic Design Dynamic Design and Kinetic Design, gibi göreceli olarak yeni ve bilgi işlem tabanlı dijital tasarım metodları kullanılmaya başlanmıştır. Bu yeni metodların ortak özellikleri; hız, objektivite, ortak dil oluşumu, konsensüs, modelleme kolaylığı, tasarım bileşenlerinin tümünden faydalanma olarak farkedilmiştir. Ancak bu metodların kullanımı için, tasarımcının belli oranda bilgisayar bilimleri altyapısına sahip olması gerektiği ve bunun yaygın uygulama alanı bulmada sınırlamalar oluşturduğu farkedilmiştir. Bu çalışmada yukarıda söz edilen dijital metodlardan üzerinde ençok araştırma yapılan (%90) Parametric design, Generative Design, Performance-Based design, Algorithmic Design metodları üzerinde durulmuş ve bunların iç mimari tasarım perspektifinden uygulama örnekleri incelenmiştir. Bu çalışmanın başında yukarıda sözedilen tasarım metodları anlam ve kapsam ve mimarideki uygulamaları bakımından yoğun kaynakça taramasıyla incelenmiştir. Kaynakça taramasında görülmüştür ki; söz konusu yeni dijital metodlar mimaride yoğun uygulama alanı bulurken, iç mimari tasarım uygulamaları bakımından henüz sınırlıdır. Bu nedenle, her metod için verilen örneklere, iç mimari tasarım perspektifinden de yaklaşılmış, iç mimari tasarım sürecinde kullanılan bilgisayar tabanlı dijital metod veya metodlar, araştırılmıştır. Seçilen örneklerin olabildiği kadar bir veya birkaç digital metodu temsil etmesine özen gösterilmiştir. Bulgular örnek proje özetiyle birlikte verilmiştir.