Kadınlık algısı üzerine görsel çözümlemeler

Yazar:Emine Saba Baki
Danışman: Prof. Cebrail Ötgün

Resim Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Tezi

Tez Özeti: İlkel toplumların evren algılayışlarındaki bazı boşluklar, zaman içinde, toplumsal ilişkileri dolaylı olarak etkilemiştir. Bu durum insanları, bilinçdışı bir şekilde, bir "cinsiyet" ayrımına sürüklemiştir. Sonrasında süregelen sosyal yaşantılarda ise, önceden var olan bu boşlukları-bilgisizlikleri kendi çıkarları adına yönlendiren eril iktidar güçleri meydana gelmiştir. Bu iktidar güçleri çeşitli yöntemler ve bahanelerle toplumlarda bir "cinsiyetçilik algısı" yaratmıştır. Bu yaratım esnasında iktidar en büyük dayanağı din adamlarından ve kilise güdümündeki sanat anlayışından almıştır. 1960-70 yılları arasında filizlenen feminizm akımı sayesinde; toplumun cinsiyet üzerine oluşan dinamikleri çözülmeye başlanmış, birçok feminist düşünür ve sanatçı çeşitli çalışmalar-çeşitli eserler ile bu sorunları topluma yaymış ve toplumu düşünmeye sevk etmiştir. Toplumun önemli mercileri olan sanat kurumlarını da bu konuda baştan yaratmayı kendilerine hedef olarak belirlemişlerdir. Bu tez çalışmasında; feminist düşünürlerin "cinsiyetçilik algısı" üzerine dikkat çekilen konular irdelenmiştir. Feminist sanatçılarla birlikte bu konular üzerine yapılmış eserler referans alınarak konu görsel açıdan da araştırılmıştır. İlk iki bölümde saptanan referanslarla birlikte konu, öznel yorumlar ve uygulama çalışmalarıyla temellenen küreselleşme ve cinsiyetçilik olguları ile ele alınmıştır. Küreselleşmenin getirdiği cinsiyetçilik yaratımı kapsamında gerçekleştirilmiş birçok resim çalışmasının yanı sıra; üç boyutlu uygulamalar, dijital kolajlar ve video çalışmaları da yapılmıştır. Cinsiyet algısı üzerindeki ayrımcı -yönlendirici bakış doğrultusunda çeşitli görsel anlatı yöntemleriyle ele alınan konu, simgesel, düşünsel ve eleştirel yaklaşımlarla irdelenmiştir. Özellikle "kadın bedeni" üzerinden hareketle kadına yönelik manipülasyonlar, uygulama çalışmalarının biçim – içerik odağını oluşturmuştur.