Hacettepe Üniversitesi

Tez Özeti: Alışveriş alanları gibi kamusal alanlar insan için vazgeçilmez yerlerdir. Alışveriş yapmak, şehirlerin gelişiminde çok önemli bir rol oynamıştır (Dixon, 2005). Alışveriş alanları modern hareketle birlikte değişmiştir. Aynı zamanda, bu alanlar, toplumsal, tarihi ve kültürel birleşmeleri bir arada içinde barındırarak, her biri zamanla yeniden tanımlanabilen fiziksel dönüşümleri etkiler. Geleneksel alışveriş alanlarının temel özelliklerinden biri, kent dokusu ile sosyal yapı arasındaki ilişkidir (Birol, 2005). Ancak çağdaş alışveriş mekanları, mekânsal değerlerini yitiren kent dokusundan bağımsız kapalı kutu olarak ortaya çıkmıştır. Diğer yandan, günümüzde bu kapalı merkezlerin, alışveriş yapmak dışında sosyal ve kültürel olanaklarla sosyalleşmek, vakit geçirmek ve eğlenmek için, tercih edilmeleri kaçınılmazdır. Bu nedenle alışveriş alanlarındaki toplumsal sosyalleşme ve modern alışveriş yerlerinin yeniden belirlenmesinde sosyal ve kültürel unsurların etkileri bu tezin odak noktası olarak ele alınacaktır. Çalışmanın birinci bölümünde; bu çalışmayı hazırlayan unsurlar ele alınmakta, çalışmanın temel amacı, kapsamı, yöntem ve temel problem açıklanmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümünde; Kimlik, kültürel kimlik, mekan ve kimlik ve kentsel kimlik kavramları anlatılmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümü; kamusal alanların ve alışveriş yerlerinin tarihsel gelişimini ortaya koymaktadır. Çağdaş alışveriş mekanlarının özellikleri üç açıdan açıklanmaktadır: 1.Fonksiyonel ve Teknik Gereksinimler 2. Estetik ve Psikolojik Gereksinimler 3. Sosyal ve Kültürel Gereksinimler Çalışmanın dördüncü bölümünde; Türkiye'deki (Ankara) kamusal alanlarda ve alışveriş bölgelerinde toplumsal sosyalleşme, Cumhuriyet döneminden bugüne kadar değerlendirilmiştir. Ankara'nın toplumsal toplumsallaştırma ve kamusal alanlarının tarihsel gelişimi dört dönem içerisinde incelenmiştir. 1. Türkiye Cumhuriyeti Dönemi 1923-1950 2. 1950-1980 Dönemi 3. 1980-2000 Dönemi 4. 2000 Sonrası Dönem Dönemler Türkiye'nin bazı önemli dönüm noktalarına göre belirlenmiştir. Çalışmanın özgün beşinci bölümde; Ankara alışveriş bölgelerindeki toplumsal sosyalleşme, Armada Alışveriş Merkezi temelli bir alan araştırması ile değerlendirilmiştir. Araştırma Aralık 2017'de Armada Alışveriş Merkezi kullanıcılarının ve ziyaretçilerin anketleriyle gerçekleştirilmiş. Alan çalışmasının tanımı, kapsamı, metodu ve örnek hacminin belirlenmesi süreçleri aktarılmış. alan çalışması değerlendirilmiş, anket soruların veri analizleri yapılmış, araştırma verileri lojistik regresyon istatistik yöntemi kullanarak değerlendirilmiş ve hipotezler sınanmıştır. Bu hipotezlerin değerlendirilmesi alan çalışmasında elde edilen veriler doğrultusunda özetlenmiştir. Çalışmanın sonuç bölümünde ise; saha çalışması ile elde edilen verilerin yorumlanması ve hipotezlerin değerlendirmesinden elde edilen sonuçlara göre çağdaş alışveriş alanlarının yenilenmesi için gerekli stratejiler tartışılmaktadır. Toplumun sosyalleşmesi ve kültürel beklentilere göre, kapalı alışveriş merkezlerinin nasıl bir dönüşüm ve gelişim yolu izlemeliri gerektiği önerilir sunulmuştur.