Hacettepe Üniversitesi

Tez Özeti: Okul öncesi çocukların dış dünyaya açılma sürecinde, değişik bakış açıları geliştirme ve kitapları arkadaş olarak benimsemesi adına önemli sayılan kaynaklardan birisi çocuk yayınlarıdır. Çocuk yayıncılığı, sahip olduğu resimlemeler, renkler ile sanatsal nitelik taşıyan ürünler olarak, çocuğun gelecekteki yaşantısına da katkı sağlayabilecek, okul öncesi dönem çocuklarının bilişsel, duyuşsal, sosyal ve birçok yönden gelişimini destekleyebilecek en önemli araçlardandır.Çocukların gelişimi göz önünde bulundurulduğunda onları özgün görsellerle besleyen, üç boyutlu, hareketli, sesli, birden çok duyuya hitap eden kaynaklara ihtiyacı olmaktadır. Çocuk kitaplarında kullanılan resimlemeler çocuklar için ilgi odağıdır. Özellikle okuma-yazma bilmeyen bir çocuğun anlatılan hikâyeyi kendi başına anlamlandırabilmesi için içinde bulunan resimler büyük bir önem taşımaktadır. Okul öncesi dönem çocukları için pop-up ve sessiz kitaplar, farklı bir boyut kazandırılmış sayfalar sayesinde oldukça ilgi çekici hale gelmektedir. Pop-up kitaplarda iki boyutlu, durağan resimlemeler sayfada canlanarak okuyucunun kendisini olaya daha yakın ve içinde hissetmesini sağlamaktadır. Sessiz kitaplar, günümüzde yaygınlaşmaya başlayan hikâyeyi görsel unsurlar ile anlatmak isteyen yazısız, kelimesiz, cümlesiz hayal gücünü besleyen, hikâyeyi doğrudan sunmak yerine okuyucunun kendi hikâyesini oluşturmasını sağlayan yeni bir kitap türüdür. Okuma yazma bilmeyen bir çocuğu bile resimlemeleri, görsel yapısıyla büyüleyen bu kitaplar okul öncesi çocukları için uygun kaynaklar olabilmektedir. Sessiz kitaplar okul öncesi dönem çocuklarının dil gelişimine katkı sağlamaktadır. Çocuk gördüğü bir olayı veya resmi yorumlama becerisi kazanmaktadır. Çocuğun kelime dağarcığını ve görsel hafızasını geliştirmektedir. Pop-up kitap türüne Türkiye'de son zamanlarda kolay erişilebiliyorken, hem pop-up hem sessiz kitap alanında örnekler Türkiye'de yaygın olmamaktadır. Bu araştırmanın pop-up sessiz kitaplar alanında yapılacak araştırmalar için bir kaynak olması, sessiz kitapların yaygınlaştırılması ve öneminin vurgulanması amaçlanmıştır. Bu araştırma uygulama çalışması ile birlikte dört bölüm olarak incelenmiştir. Birinci bölümde okul öncesi dönemi çocuklarının özellikleri incelenerek, okul öncesine yönelik yapılmış resimli kitaplar, bu kitaplardaki grafiksel unsurlar, resimli kitapların hazırlanmasında dikkat edilmesi gereken noktalar araştırılmıştır. İkinci bölümde okul öncesi dönem kitapları için uygulanacak pop-up uygulamasının tarihsel serüveni, örnekleri ve pop-up teknikleri incelenmiştir. Üçüncü bölümde sessiz kitap kavramı, sessiz kitapların okuma yazma bilmeyen okul öncesi dönem çocukları için önemi ve yapılmış örnekler araştırılmıştır. Dördüncü bölümde yapılan araştırmalar doğrultusunda pop-up ve sessiz kitap birleştirilerek, mevsimler konusunda uygulama çalışması "Güneş, kar, yağmur, oyun" kitabı hazırlanmıştır.