Hacettepe Üniversitesi

Tez özeti: Bu çalışma, Geç Dönem piyano sonatlarından hareketle Beethoven'ın bütün piyano sonatlarının Sonat-Allegro formundaki birinci muvmanların Gelişme bölümlerinin tematik yapısı üzerine analitik bir incelemedir. Çalışmanın Giriş bölümünde; "Beethoven'ın piyano sonatlarının sınıflandırılması" konusu ele alınmakta, ardından gelen ikinci bölümde ise çalışma yöntemi sergilenmektedir. Analiz başlıklı üçüncü bölümde, Geç Dönem'e ait her bir muvman için "uzunluk, modalite gibi genel özelliklerin ve formal yapının belirlenmesi", "Gelişme bölümlerinde rastlanılan malzemelerin, Sergi'deki formal öğelerle ilişkileri bakımından kökenlerinin saptanması" ve "söz konusu malzemelerin, Gelişme bölümü içindeki dağılımlarının saptanması" aşamalarından oluşan kapsamlı bir analiz gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular ışığında Geç Dönem piyano sonatlarının birinci muvmanlarının Gelişme bölümlerinin tematik analizi topluca değerlendirildikten sonra konu ile ilgili daha önce hazırlanmış olan Ferhat Çaylı'ya ait "Beethoven'ın Erken Dönem Piyano Sonatlarında Gelişme Bölümlerinin Tematik Analizi" (2014) ile Saime Zeynep Aydın'a ait "Beethoven'ın Orta Dönem Piyano Sonatlarında Gelişme Bölümlerinin Tematik Analizi" (2018) adlı tez çalışmalarında elde edilen sonuçlarla birlikte dönemsel olarak karşılaştırmalı ve tüm sonatlara ilişkin toplu değerlendirmelerde bulunulmuştur. Tüm dönemlere ait elde edilen bulgular ışığında muvmanların, uzunluklarına göre, "Kısa", "Orta" ve "Uzun" olmak üzere üç grup altında kümelendiği; Gelişme bölümlerinde 10 farklı malzeme çeşidinin kullanıldığı; en sık kullanılan malzemelerin Tema 1 olduğu, Tema 1'e ait malzemenin kullanım oranı dönemler ilerledikçe artış gösterdiği, Gelişme bölümlerinin başlangıç ve sonlarında, "Tema 1" ağırlıklı belirli tematik şablonların kullanıldığı; eşliklerin tematik bağlamları dışında kullanımı dönemler ilerledikçe azalma gösterdiği, sonuçlarına ulaşılmıştır.