Yazar: Gizem Zeydan
Resim Ana Sanat Dalı Yüksek lisans Tezi
Danışman: Prof. Cebrail Ötgün
Tez Özeti: "Ortak Nesnenin Yitirilen Biricikliği" başlıklı bu tezde, geçmişten günümüze toplumların yaşamış olduğu kırılma noktaları (savaşlar, keşifler, modern ve teknolojik gelişmeler) ve bu kırılma noktalarının yarattığı toplumsal süreçlerin sanata olan etkileri ele alınmıştır. Toplumun ve mikro düzeyde bireyin yaşadığı kaos durumunun, bireye doğrudan etkileri üzerinde durulmuştur. Bu etkilenme içerisinde nesne, bu süreçlerin en fazla değişime uğrayan kavramlarındandır. Küreselleşen dünyada kentleşmeyi zorunlu hale getiren birtakım gelişmeler vardır. Sanayileşme, sanayileşmenin yön verdiği ve belli bir zaman süresince hakim olan fordist üretim kenti, rant merkezi haline getirir. Bu nedenler, toplumu, dolayısıyla sanatı ve sanatçıları da çeşitli anlatım durumlarının içerisine sürükler. Kentler, toplumlar ve iktidarlar arasında bir tür ortak alan haline gelir ve kent imgesi genel anlamda bireyin zihninde en güçlü manipülasyon aracı olur. Bu çalışmanın ortak nesnesi olan kent imgesi, tezin ana konusu olarak ele alınmıştır. Yaşanan dönemler ışığında, örneğin ikinci bölümde ele alınan ortak nesnenin değişen görünümü ile Birinci ve İkinci Dünya Savaşlarının toplum-birey-nesne değerlendirmesi yapılmış, bu bağlamda yapılan projelerle de desteklenmiştir. Bu araştırmada, toplum-nesne ilişkisi; toplumsal sorunların ortak nesneyi gündeme getirmesi ve toplumsal sorunların yarattığı ortak nesne algısı göz önünde bulundurarak incelenmiştir. Nesne-birey ilişkisi ise sanatta hazır nesne oluşumu ve nesnenin değişim süreci ile ele alınmıştır. Aynı zamanda nesne kavramının zamanla gelişen ve değişen anlamını ve biçimsel yönlerini, incelenen nesne-birey ilişkisinin, bireyin kırılmaları en fazla içinde yaşadığı -yaşamak zorunda bırakıldığı- kentler üzerinden işlenmiştir. Bu kırılmalar ise üçüncü bölümde işlenen uygulamaların projeleri ve yapılan resimlerin örnekleri ile incelenmiştir. Bu projelerde kent imgesinin, nesne olarak toplumsal biriciklik algısı ve bu algılanışta kültürlerin, alışkanlıkların ve geleneklerin yıkımı ile söz konusu olan yitirilişi işlenmiştir.