Yazar:Gamze Bozdemir
Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Şinasi Tek

Heykel Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Tezi

Tez Özeti: Bu çalışmada bedenin sınırlarını zorlayan acı çekme ya da işkence benzeri konularla ilgilenmek yerine; görünenin ve söylenenin ötesini keşfetmek amaçlanmıştır. Arka planda kalan, görmezden gelinen ve bilinçdışını rahatsız eden edimlerin görünür hale gelmesi, daha önce var olan fakat zamanla yitip giden duyguların tekrar ortaya çıkması performatiflik kapsamında mercek altına alınacaktır. Gündelik hayat dâhilinde var olan fakat unutulan edimlerin açığa çıkarılması performatiflik konusu dâhilinde, beden ve bedenle birlikte oluşturulan nesneler üzerinden yaratılan imalar kapsamında incelenecektir. Bilinçdışında var olan dürtülerin açığa çıkması, nesnenin bilinç simgesine dönüşümü ve dürtünün nevrozu açığa çıkarması, arzuya neden olan nesnenin tekrar işleve açılması, özne-ben'in karşıtı olma niteliğine sahip olan iğrenç'in verdiği rahatsız edicilik deneyimler yoluyla oluşan edimlerde kendini göstermektedir. Deneyimlemeyle öğrenme ve deneyimi gerçekleştiren beden ve bedenin sınırı olan ten, performatif alanda incelenerek bedensel dilin çözümlenmesi ve bu dilin oluşturduğu imalar kapsamında yapılan deneysel/sanatsal çalışmaların bilinçdışının düşünsel izleği üzerinden okunarak incelenmesi hedeflenmektedir. İlişkisel psikanalitik kuramın performatiflik kapsamındaki etkisi irdelenmiş olup, psikanalitik yaklaşımla sanatsal performatif pratik ilişkilendirilmiştir. Sanatçının deneyimlediği eylemin izleyici üzerinde sağlayabileceği etkiye ilişkin pek çok performans gerçekleştirilmesine karşın, bu raporda sanatçı performansı ve bu performansa dâhil olan izleyicinin gerçekleştirdiği eylemlerle ilgili çalışmalar ontolojik açıdan yaratılan performatif imalar incelenecektir. Birinci bölümde, Austin, Searle ve Derrida'nın geliştirdiği Performatiflik terimi karşılaştırmalı olarak incelenirken, Butler'ın sözcelemlerin eyleme dönüşmesini toplumsal cinsiyet kapsamında bedene aktarmasına ilişkin bilgiler içerir. İkinci bölümde sanatçıların deneyimleri ışığında performatif imalar incelenmiştir. Üçüncü bölümde ise yapılan uygulamalarla edinilen performatif pratikler geliştirilmiştir.