Sanatta öznenin otobiyografik inşası: Çocukluk odağı

Yazar:Seda Özcan Özden

Seramik Ana Sanat Dalı Sanatta Yeterlik Tezi

Danışman: Prof. A. Feyza Özgündoğdu

Tez Özeti: Sanat yoluyla biyografik ve otobiyografik anlatımın inşası üzerine çalışılan bu raporda, sanat ve özne kavramı ilişkisi, sanat öznesine odaklanılarak incelenmiştir. Sanat eylemine özne kavramı üzerinden bir yaklaşım, biyografik ve otobiyografik ifadeleri sanatın farklı alanlarında okuma olanağı sunan bir tavır üzerinden oluşmaktadır. Raporun ilk bölümünde; sanat eyleminde öznenin varlığı ve değişkenliği biyografik ifadeler ile yorumlanmaktadır. Sanatta özne kavramına yaklaşım, kişisel bellek izlerini sanat eylemine yansıtan sanatçılardan bazıları, eserleri üzerinden değerlendirilerek sunulmuştur. Doğası gereği öznel bir süreç olan sanat eylemine, kişisel bellek izlerinin an ve anılardan beslenen ifadeleri üzerinden bakmak mümkündür. Sanatta kişisel bellek izleri çocukluk odağında incelenmekte; çocukluk, oyun ve oyuncak kavramlarını bir araç olarak kullanan sanatsal pratiklerin oluşumları değerlendirilmektedir. Bu araştırma kapsamında, ikinci bölümde; bir ilham kaynağı olarak "an" kavramına ilişkin imgeler tercih edilmekle beraber, geçmişteki bir an'ın şimdide uyandırdığı hissin sanat üretiminde yeri irdelenmektedir. Sanatta yaratma biçimi olarak, belli bir döneme ait hatırlanan fragmanların süreçlerinin görünür kılınması amaçlanmaktadır. "Ben" kavramının çocuklukla özdeşleşen an'larının ilişkisi, "kendime ait yeni bir kurgu oluşturmak" üzerinden, sanat üretiminde öznenin varlığı ve değişkenliği ile yorumlanmaktadır. Özne, bazen sanatçı kimliği bazen de esere yansıtılan nesne konumundaki özne olarak düşünülerek otobiyografik anlatımlar gerçekleştirilmektedir. Öznenin imgelemleri, içsellik kavramı doğrultusunda özgün betimlemelere kapı açacak anlık hislerin kaydedilmesi ile metaforik yaklaşımla eser kurguları çocukluk kavramını odak noktasına alarak oluşmaktadır.