Hacettepe Üniversitesi

Tez Özeti: Bu çalışmanın ana amacı, Adnan Saygun'un (1907-1991) modal anlayışını 1. ve 4. senfonileri kapsamında incelemektir. Saygun'un farklı yaratıcılık dönemlerine ait iki eserin seçilmesinin nedeni, biçem bakımından birbirlerinden ayrılan bu iki eserin modları nasıl ve ne derece barındırıp ele aldığını sorgulamak, iki eser arasında modal bakımdan farklılıklar veya benzerlikler bulunup bulunmadığını saptayarak bestecinin mod anlayışının kendi müzik dilindeki yerini iki eserli bir örneklem üzerinden sunmaya çalışmaktır. Saygun'un mod anlayışının kapsamlı biçimde anlaşılabilmesi için, 1. bölümde mod kavramı tanımlanmaya çalışılmış ve kavramın müzikbilim tarihinde anlam bakımından uğradığı değişiklikler ele alınmıştır. Ardından, Antik Yunan ve batıdaki mod kuramları ayrıntılı biçimde incelenmiş ve ikisi arasındaki ilişki gerekçeleriyle sunulmuştur. 2. bölümde, yaptığı yayınlar üzerinden Saygun'un mod anlayışı irdelenmiş ve anlayışının kökenine ilişkin açıklamalarda bulunulmuştur. 3. ve son bölümde ise, ilk iki bölümde elde edilen bilgilerden yola çıkarak Saygun'un 1. ve 4. senfonileri modal açıdan incelenmiş ve hangi modların nasıl ve hangi bağlamda kullanıldığı örnekleriyle açıklanmıştır. Bir besteci olarak Saygun'un müzik biçeminin dayandığı kökleri ayrıntılarıyla inceleyen çalışmaların sayısı son derece kısıtlıdır. Bu çalışma, anılan eksikliği sınırlı bir alan içerisinde giderme amacıyla yapılmıştır. Saygun'un müzik biçeminin ana belirleyici unsurlarından biri olan mod olgusuna bestecinin yaklaşımının ve anılan eserlerinde bu olguyu ele alış biçiminin anlaşılmasının, kendi özgün dilinin çözümlenmesine önemli bir katkı sunacağı düşünülmektedir.