"Seymenliğin Ankara kültürü ve müziğindeki yeri"

Yazar: Sıtkı Akın

Geleneksel Türk Müzikleri Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi

Danışman: Prof. Dr. Ayten Kaplan

Tez Özeti: Seymenlik geleneğinin derinlik olarak Orta Asya geleneklerine kadar ulaştığı düşünülmektedir. Anadolu'ya göçün ardından 1290-1354 yılları arasında, Ankara yönetiminde Ahilik teşkilatıyla beraber oluşturdukları güçlü yönetim, Seymenliği toplum içinde saygın konuma getirerek belirleyici rol üstlenmesine katkı sağlamıştır denebilir. Bu çalışmada Seymenliğin, Ankara yerleşkesinde kültüre, müziğe ve sosyal yaşama kattıkları ve Ankara kültürü açısından önemi anlatılmaya çalışılmıştır. Bunun için yöntem olarak literatür taramasının yanı sıra, Seymen ileri gelenleriyle yapılan kişisel görüşmelerden de yararlanılmıştır. Alplik, Alperenlik, Gazilik ve Ahilik gibi Seymen kültürüyle ilişkilendirilebilecek kültürel oluşumlar ve benzerlikler ortaya koyulmuştur. Ankara türkülerinin ve oyunlarının karakteristik yapılarının betimsel analizi yapılmış, yüzyıllar boyunca süregelmiş sohbet toplantıları bünyesinde Ankara Ferfene Gecesi ve Cümbüş ele alınmıştır. Ayrıca türkü sözlerinin ve oyunlardaki vücut hareketlerinin, geçmiş kültürle ilişkisi aranmış, bir çıkarım elde edilmeye çalışılmıştır. Seymenlik ve Ankara kültürüyle ilgili bilgiler, literatüre kazandırılarak, unutulmaya yüz tutmuş geleneklerin yaşamda yer almasına katkı sağlayabilmek amaçlanmıştır. Bu bağlamda araştırmalar sonucu elde edilen bulgular ışığında Seymenliğin kurallarının, Alplik, Ahilik, Alperenlik ve Gazilik ile büyük ölçüde örtüştüğünü söyleyebiliriz. Güçlü teşkilat yapısı, disiplinli ve muhafazakâr tutumuyla günümüze kadar gelen Seymenlik, özellikle Ankara müzik ve oyunlarında taşıyıcı ve belirleyici unsur olmuştur. Ankara Halk Müziğinde divanlar, bozlaklar, zeybekler, düz oyunlar, muhabbet havaları çalınır söylenir. Ankara seymen kültüründe müziğin yanı sıra, dans da önemli bir yer teşkil eder. Müziğin ve dansın bir arada icra edildiği musiki meclislerinden en önemlileri ferfene, cümbüş ve muhabbet geceleridir. Ankara saz çalma töresi ve bağlamada Ankara tavrı bu meclislerde yaşayarak günümüze kadar ulaşmıştır.