"Silüet-insan kavramı üzerine görsel ve yazınsal araştırmalar"

Yazar: Gamze Emirdağı

Resim Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Tezi

Danışman: Doç. Ozan Bilginer

Tez Özeti: Bu tez, silüet, silüet-insan kavramı üzerinden sanatçının çevreyi ve çevreyle olan ilişkisini tanımlaması sürecini incelemeyi amaçlamaktadır. Tezde bireysel bakış açısına göre kültürel ve çevresel faktörlerin etkisiyle olgunlaşan insandan yola çıkarak "silüet" oluşumunun nasıl gerçekleştiği üzerinde durulmuştur. Silüete dönüşüm olarak nitelendirilen bu durumda insan, siyasal, sosyal ve çevresel etkileri içeren olumsuz yönlendirmelere maruz kalmaktadır. Bu yönlendirmeler tez içerisinde, iktidar, mekân, kitle kültürü, popüler kültür ve göç başlıkları altında açıklanmış ve sanatçının silüet-insan kavramıyla kurduğu dolayım üzerinden tanımlanmıştır. Tez içerisinde, bireysel sanat anlayışı üzerinden edinilen bilgiler doğrultusunda sosyal, politik aktörlerin birey üzerinde uyguladığı yönlendirmeler konusu ile baş başa kalındığında silüet ve silüet-insan kavramı ile yüz yüze kalındığı ileri sürülmektedir. Silüetler; sanatçıya göre yok olma ve yeniden doğma arasında yer alan bir biçimin ifade edilme şeklidir. İnsan ile bağını kopardığı düşünülen silüetin insandan ayrı bir otorite kurduğu ve kendi otonom kurgusunu sağladığı düşünülmektedir. Nesnel dünyayla bağını koparan silüet, kendi gibi olmaktan yoksun, duygusuz, uykulu bir tembellikle kendini boşluğa teslim etmiş insandan oluşmuş ve sanatçı tarafından tanımlanması sırasında bir dizi değerlendirmeye tabi tutulmuştur. Değerlendirme sırasında, silüetlerin yaratılmasında ve devamlılığında önem arz eden etken maddelerin diğer sanatçıların bakış açıları üzerinden değerlendirmelerine de yer verilerek farklı dolayımlar üzerinden silüet, silüet- insan kavramı incelenmiştir. Bireyin içine çekildiği olumsuz bir durum olarak nitelendirilen silüet-insan kavramından kurtulmanın yolunun mevcut durumun olumsuzluğunun kavranması gerektiği bilgisine değerlendirmeler sonucunda ulaşılmıştır. Olumsuzluğu kavramanın ardından ilk eylem iradi olarak gerçekleşeceği ve irade beraberinde kaygı ve cesareti de getirerek silüet halinden kurtulmayı sağlayabileceği düşünülmektedir.