Yazar:Rahman Parcheganı
Danışman: Prof. Hüsnü Dokak

Resim Ana Sanat Dalı Sanatta Yeterlik Tezi

Tez özeti: Öncelikle resimde ama aynı zamanda başka sanat dallarında da, simetri kullanmak, kompozisyon oluşturmanın en basit yollarından biridir. En eski ve genel yöntemlerden biri oluşu ve kolayca çözümlenebilir görünmesine rağmen, kendi içinde çok fazla çeşitlere sahiptir. Simetri, doğanın içinde bulunabildiği gibi, mimarlık ve müzik gibi sanatların sayısız örneklerinde de sıklıkla kullanılmıştır. Bununla birlikte, İslam sanatların farklı dallarında bir yöntem olarak yedi tür simetriye rastlanırken, genel anlamda modern resim sanatında simetrinin sadece üç türü kullanılmıştır. Halbuki grafik sanatçısı Maurits Cornelis Escher, matematiksel çözümlemeler ve bir takım analitik çalışmalar sonucunda, eserlerinde simetrinin on yedi farklı türünden faydalanmıştır. Kendi çalışmalarımda simetrik belirtiler bulunduğu ölçüde, onun nedenlerini araştırmaya çalıştım. Bu anlamda, doğduğum, büyüdüğüm ve yaşadığım coğrafyanın mimari dokusuna ve dekoratif sanatların organik biçimlerine olan merakım böyle bir yönelimin başlıca sebeplerden sayılabilir. Bununla birlikte, tarihsel açıdan soyut biçimlerde üretim yapan kimi sanatçıların işleri ile estetik anlamda doğrudan bir yakınlık hisetmemin de görsel belleğe ve kültürüme katkıda bulunduğu düşünülebilir. Diğer taraftan bir eserde simetrik unsurlar kullanmak sanatçı açısından fırsatlar yaratabildiği gibi orada sıradanlığa düşme tehlikesini de her zaman barındırır. Eğer bu eğilim sanatçının iç dünyasından gelen bir duygu ve düşünce ile ortaya çıkarsa, o eser sanatçının maddi dünyaya yönelik gerçek görüşünü yansıtabilir. Aksi takdirde eser boş bir biçimsel tarz olmaktan öteye geçemez ve yüzeysel kalır. Sunduğum çalışmaların bu iki kutbundaki yeri ve eserlerin yetkinliklerini değerlendirmek izleyiciye ve eleştirmenlere kalacaktır. Nihayetinde eser bu eleştiriler ve yorumlamalar neticesinde tamamlanacaktır.