Hacettepe Üniversitesi

Tez Özeti: Günümüzde toplumsal, sosyal ve kültürel açıdan yaşanan değişikliklerin sonucunda ge-reksinimler sürekli olarak değişiyor. Buna bağlı olarak yaşadığımız mekânlar sahip oldu-ğu işlevselliğini kaybedebiliyor. Dolayısı ile bu mekânlarda işlevlerinin değişimi çok sık gündeme gelmektedir. Bu değişim isteği doğrultusunda bazen mevcut binalar yıkılmakta ve yeni ihtiyaçlara bağlı olarak yeniden inşa edilmektedir. Korunması gerekli mimari kültür varlıklarımız olan yapıları yıkmak yerine işlev değişimi söz konusu olmaktadır. Yapının mimari değerleri, anlamı, anısı ve çevresine kattığı değerleri göz önünde bulun-durmadan getirilen yeni işlevler her zaman doğru olmamaktadır. Çünkü bu şekilde yapı-nın değeri, anlamı ve çevresine katkısı yok olmaktadır. Bu tez kapsamında, bu tür işlev değişiklikleri gündeme geldiğinde yapının sahip olduğu değerlerin korunabilmesi için yapılması gereken incelemeler ve izlenecek yol sistematik bir şekilde açıklanmaktadır. Eğer bir yapının yeniden işlevlendirilmesi söz konusu olursa, müdahale hassasiyeti ölçüt-lerini ve kararlarını belirlemek amacıyla, müdahale etmeden önce, mekâna has özellikle-rin tespiti için analiz yöntemlerinin oluşturulması amaçlanmaktadır. Bu analiz yöntemin-de Türkiye ve İran'dan seçilmiş olan toplam iki adet çarşı hamamı üzerinde inceleme yapılmıştır. Yapılan incelemelerde söz edilen yapıların özgün niteliklerini ne ölçüde ko-rudukları, yeni işlev gereği mekâna özgü olmayan değişimlerin belirlenmesi, yapılan de-ğişimlerin eski yapı ile uyum içinde olup olmadığı ve bu uyumun ne ölçüde olduğu analiz edilecektir.