Yazar:Tuğba Dilek Kayabaş
Danışman: Yrd. Doç. Zülfükar Sayın

Grafik Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Tezi

Tez Özeti: İzleyicinin bilgilendirilme ihtiyacının giderilmesinde büyük payı bulunan bilgilendirme grafikleri, bu tezin ana konusu olarak seçilmiştir. Oldukça geniş bir konu aralığında faaliyet gösteren bilgilendirme grafikleri ana başlığı altında hazırlanan bu tez çalışmasında, taşınmaz kültür varlıklarını tanıtıcı bilgilendirme grafiklerinin incelenmesi yoluyla var olan bu geniş aralık daraltılmış ve çalışmanın konusu sınırlandırılmıştır. Çalışmada; bilgilendirme tasarımının tanımı yapılarak tarihsel gelişimi hakkında bilgiler verilmektedir. Ayrıca bilgilendirme tasarımının sunumunda kullanılabilecek uygulama ortamları irdelenerek hangi ortamlarda ne şekilde karşımıza çıkabileceği konusunda bilgilendirmeler yapılmaktadır. Sonrasında bilgilendirme tasarımı sürecinde karşılaşılabilecek sorunlar, tasarım ilkeleri ve ögeleri kapsamında irdelenmektedir. Bu bağlamda verilebilecek çözüm önerileri üzerinde durulmaktadır. Bu açıklamalar ışığında yorumlamak üzere, bilgilendirme grafikleri çerçevesinde Türkiye'den ve dünyadan incelenebilecek örnekler belirlenerek bunların olumlu ve olumsuz yönleri üzerinde durulmaktadır. Bu örneklerin belirlenmesinde, özellikle Türkiye başlığı altında incelenenler olmak üzere, uygulama çalışması için seçilmiş olan Safranbolu'nun da içerisinde yer almasından dolayı, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde adı geçen şehirlerden örnekler verilmesi tercih edilmiştir. Yapılan araştırmalar ve incelenen örnekler sonucunda elde edilen bilgiler / bulgular ışığında, uygulama çalışması çerçevesinde tasarlanan bilgilendirme grafikleri, tasarım süreçleriyle ele alınarak verilmektedir. 'Taşınmaz Kültür Varlıklarını Tanıtıcı Bilgilendirme Grafiklerinde Karşılaşılan Tasarım Sorunları ve Safranbolu İçin Uygulamalar' adıyla hazırlanan bu tez çalışması, beş ana başlık altında ele alınarak gerçekleştirilmiştir. Tezin birinci bölümünde; bilgilendirme tasarımının tanımından başlanarak bilgi tasarlama işi ile uğraşan kişilerin tanımı ve bilgilendirme tasarımının tarih içerisindeki gelişimi geniş çerçevede incelenmiş ve ne gibi süreçlerden geçerek şekillendiği hakkında bilgilere yer verilmiştir. İkinci bölümde, bilgilendirme tasarımının sunulacağı uygulama ortamları üzerinde durulmuş ve hedef kitlenin bilgilendirme tasarımı ile hangi ortamlarda karşılaşabileceği konusunda fikir sahibi olması sağlanmıştır. Bu ortamların örnekler üzerinden incelemesi yapılarak konunun açıklığa kavuşturulması kolaylaşmıştır. Üçüncü bölümde, çalışmanın ana konularından biri olan bilgilendirme grafiklerinde var olan tasarım sorunları, tasarım ilkeleri ve ögeleri kapsamında irdelenmiştir. Bu bölümde, işlevsellik ve estetik açıdan incelenen tasarım ilkeleri ve ögelerine yer verilmiş, bu bağlamda sıralanan ilkeler ve ögeler detaylı bir şekilde irdelenmiştir. Dördüncü bölümde, bilgilendirme grafikleri bakımından örnek olarak incelenebilecek Türkiye'den ve dünyadan çeşitli şehirler seçilmiş ve bu şehirlerin sahip olduğu bilgilendirme grafiği ürünleri, tasarım ilkeleri ve ögeleri kapsamında incelenmiştir. Ele alınan bu örneklerin olumlu ve olumsuz yönleri belirlenmiş ve yapılacak olan uygulama çalışması bu irdelemeler ışığında gerçekleştirilmiştir. Beşinci bölümde ise, araştırmalar ve örnek incelemeleri sonucunda elde edilen yazılı ve görsel veriler doğrultusunda geliştirilmiş olan uygulama çalışması ve tasarlama süreçlerine yer verilmiştir. Uygulama çalışması olarak tasarlanan bilgilendirme grafiklerinde konu olarak taşınmaz kültür varlıklarının tanıtımı için gerçekleştirilen tasarımlar tercih edilmiş ve bu sınırlama çerçevesinde UNESCO Dünya Miras Listesinde yerini almış olan Safranbolu ilçesinin tanıtımının yapılması uygun bulunmuştur. Yapılan bu seçimler ışığında piktogram dizgesi tasarımı, haritalar, bilgilendirme panoları ve kitapçık tasarımı gibi bilgilendirme grafiği ürünlerinin yardımıyla tanıtımlar gerçekleştirilmiştir.