Hacettepe Üniversitesi

Tez Özeti: Yoksulluk dünyanın karşı karşıya kaldığı en önemli sorunlardan biridir. 1980'li yıllardan itibaren dünyada yaşanan küresel dönüşümlerle birlikte yoksulluk, kent özelinde daha farklı görünümlerle ortaya çıkmıştır. Nüfusu imkanlarından daha hızlı artan ülkelerin göçe hazırlıksız yakalanan kentlerinde göçerlerin barınma sorunu meşru yollarla karşılanamayınca, bu sorun kentsel mekana "gecekondulaşma" olarak yansımıştır. Bu çalışmada yoksulluğun genel tanımları yapıldıktan sonra gecekondulaşma süreci, gecekondunun beraberinde getirdiği sosyal ve psikolojik sorunlar ve gecekonduya bir çözüm önerisi olarak getirilen kentsel dönüşüm projeleri incelenirken örnek olarak İstanbul Küçükçekmece (Ayazma-Tepeüstü) Kentsel Dönüşüm projesi incelenmiştir. Bugün, gecekondulaşmanın önüne geçebilmek ve gecekonduda yaşayan nüfusu yoksulluktan kurtarabilmek için, ıslah imar planlarından ve imar aflarından çok daha ötede bir çözüme ve yeni bir örgütlenme biçimine ihtiyaç duyulmaktadır. Türkiye'nin bugünkü sorunlarını 100 yıl önce yaşayan ve çözüm arayışında insani kaygılar güden İngiltere'nin yaşadığı tecrübelerden yararlanmak ülkemizdeki soruna kalıcı çözümler bulmakta oldukça yararlı olacaktır. Dolayısıyla bu çalışmada İngiltere'nin kentsel dönüşüm projelerinde yaşadığı olumsuzluklara ve çözüm önerilerine değinilmiştir. 1970'li yıllardan itibaren tartışılmaya başlayan sürüdürülebilir kalkınma "bugünün ihtiyaçlarını gelecek nesillerin de kendi ihtiyaçlarını karşılamalarında ödün vermeden karşılamak" olarak tanımlanmıştır. Bu tanımdan yola çıkılarak sürdürülebilir kalkınmanın üç daire modeli ortaya çıkmıştır. Bu modele göre ekonomik, sosyal ve çevresel anlamda eşit kalkınma sürdürülebilirliği getirebilir. Bir başka deyişle çevresel açıdan refah olmadıkça toplumsal ve ekonomik açıdan da refahtan söz edilmesi imkansızdır. BM Binyıl Zirvesi, ve Rio konferansında alınan kararlar uyarınca sürdürülebilir ve güvenli yaşam ilkeleri çerçevesinde kentsel yenileme ve yerleşme projelerin özellikle kamu-özel sektör işbirliği ile ülkemizin kalkınma ve dinamizmine ayak uyduracak hızlı, kalıcı, kaliteli ve yaşanabilir çözümler üretecek bir model ile gerçekleştirmelidir. Bu amaca ulaşmak için yapılan araştırmalar sonucunda çevre koruma politikaları ve sürdürülebilir kalkınma konusu ile ilgili veriler toplanmıştır. Son olarak "Yoksul Yerleşim Bölgelerindeki Konutların Sürdürülebilir Mekansal İyileştirilme Yöntemleri" ni sunmak adına mevcut durum ve yapılabilecekler, eğitim, çevre, sürüdürlebilir kalkınma ve kentsel dönüşüm çerçevelerinde anlatılmıştır.