Bir gösterme biçimi olarak saçma

Yazar:Merve Altın Soykan
Danışman: Prof. Cebrail Ötgün

Resim Ana Sanat Dalı Yüksek Lisans Tezi

Tez Özeti: "Bir Gösterme Biçimi Olarak Saçma" başlıklı bu çalışmanın amacı, henüz yeni sayılan saçma kavramı ile sanatın ilişkilerini irdelemek ve kişisel sanat yoluyla bu kendine özgü gerçeklikle yeni diyaloglar kurabilmektir. Felsefeden yola çıkan bu kavram, insanın dünya ile olan ilişkisinde, beklentilerinin karşılanamayışından doğan çelişkilerden ortaya çıkmıştır. Saçmayla hayatının belirli bir döneminde karşılaşan her insan, saçma ile yaşamayı öğrenmek zorundadır. Bunu gerçekleştirebilmenin en etkili yollarından biri sanattır. Çünkü sanat varoluş alanını gerçekleştirebilmenin yöntemlerinden biridir. "Saçma" kavramı II. Dünya Savaşı sırasında, Fransa'da, özellikle Albert Camus'nün felsefesinde ortaya çıkmış, sanatta ilk örnekleri tiyatro ve edebiyat alanında kullanılmıştır. Plastik sanatlar alanında ise doğrudan saçma üzerine bir kavramlaşma olmasa da içerik olarak yakın örnekler saptanmıştır. Holbein'in Elçiler'i, Goya'nın Çocuklarını Yiyen Satürn'ü, Manet'nin Kırda Kahvaltı'sı gibi örnekler, aynı kompozisyon içinde akla ve duyguya aykırı düşen imgeler nedeniyle konuyla ilişkilendirilmiştir. Çağdaş Sanatta ise doğrudan Saçma konusunu odağa alan sanatçılar ele alınmıştır. Michael Cheval, Paco Pomet gibi sanatçılar saçmayı, aynı atmosferde fantastik, sürreal ögeleri, aykırı biçimleri bir arada kullanarak ifade ederler. Uygulama çalışmalarında konu, yaşanmış bir gerçeklikten yola çıkılarak ele alınmıştır. Saçma düşüncesine karşılık gelecek imgeler gerçekçi bir bakış açısıyla, fantastik atmosferlerde oluşturulmuştur. Resimden, fotoğrafa ve videoya kadar konunun düşüncesine göre araçlar seçilmiştir. Kimi konu, anlık gerçek bir olayı saptamayı, kimi konu bir süreci yansıtması gerektiğinden farklı anlatım yolları denenmiştir. Kompozisyonlarda ve kurguda saçma kavramının çağrışımlarına ilişkin durumlar, aykırı atmosferler, metaforlar, estetik normlar ve kavramsal bağlamlar göz önünde bulundurularak oluşturulmuştur.