Danışman: Doç. Ozan BİLGİNER
Yazar: Selvi Pınar ÇOKER

Serigrafi tekniği başlarda tekstil üzerine baskıların yapılmasında kullanılırken, Pop
Art ile birlikte popüler hale gelerek kitleleri serigrafi baskı yapmaya teşvik etmiştir.
Makine ve boya teknolojilerindeki yenilikler ile diğer baskı tekniklerinden ayrılmıştır.
Güncel bir sanatsal baskı tekniği olmasıyla, geçmişten günümüze sadece teknik
anlamda ilerlemekle kalmayıp sanatın farklı alanlarında kullanılmıştır. Zaman içinde
kavramsal içerikler kazanıp yeniliği ve gelenekselliği içinde barındırmaktadır. Bu
sayede çağdaş sanatçıların serigrafi tekniği ile ürettiği baskılar, yaratıcı faaliyetlerin
ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Bu çalışma, konuya üç ana başlık üzerinde
yaklaşımını belirlemiştir. İlk bölümünde, özgün baskının tarihsel sürecine kısaca
değinilerek nasıl bir eksen üzerinde ilerlediği ele alınmıştır. İkinci bölümde,
serigrafinin geleneksel teknikler arasından ne konumda olduğu değerlendirilmeye
çalışılmıştır. Pop Art döneminden günümüze sanatsal bir araç olarak serigrafi tekniği
ile üretilmiş sanat eserleri incelenmiştir. Güncel bir medyum olan serigrafi tekniğinin
deneyselliği ve kullanım alanları üzerine durulmuş ve Türkiye’de 1960’tan
günümüze serigrafi baskının gelişimine katkı sağlayan önemli oluşumlara yer
verilmiştir. Son bölümde serigrafinin teknik olanakları üzerinden mekan ve boşluk
kavramları yeniden yorumlanmıştır. Geometrik bir yapının süreç içerisinde
bağlamından koparılarak dönüşümü ele alınmıştır. Endüstrileşmeyle birlikte inşa
edilen yapılar, daha çok rasyonel ve işlevsel kaygılarla tasarlanmıştır. Bu yapılar,
modern dönemin rasyonel örgütlenme biçimlerinin dayatmalarını yansıtır ve
insanların gündelik yaşamlarının yalnızca bir bölümünü geçirdiği, işlevsel mekânlar
olarak tanımlandığı ifade edilebilir. Ancak mekân, sadece bir yerde bulunmaktan
öte, kişinin kendini ait hissettiği bir alan olmalıdır. Bu anlamda, mekânın bir sığınak
işlevi görmesi gerektiği ve bireyin aidiyet duygusuyla sürekli etkileşimde olması
gerektiği vurgulanır. Terk edilmenin ve mekânın yıkıma uğramasının, tıpkı bireyler
gibi mekânların da duygusal bir boyutu olduğu düşünülerek atıl mekanların
dönüşümü ele alınmıştır. Seçilen mekanlarda serigrafi baskı tekniği kullanılarak
üretimler gerçekleştirilmiştir. Hem akademik hem de pratik anlamda serigrafi
baskının önemini ve etkilerini ortaya koymak hedeflemiştir. Çağdaş serigrafi baskı
konusundaki kaynaklar çoğaltılıp tekniğin tarihi hakkında Türkçe kaynakların yanına
yeni bir kaynak eklemek amaçlanmıştır.

Anahtar Sözcükler: Serigrafi, Baskı, Sanat, Çağdaş Sanat, Özgün Baskı, Mekan,
Çağdaş Baskı.