Danışman: Doç. Zülfükar SAYIN
Yazar: Kenan KAPLAN
Grafik Anasanat Dalı Sanatta Yeterlik Tezi
ÖZET: Geleneksel habercilikte yaşanan tek taraflı iletim süreci internet haberciliği ile birlikte iki taraflı bir iletişim biçim ve biçemine dönüşmüştür. 2000’li yıllardan itibaren internet ve diğer dijital teknolojilerin habercilik alanında kullanılmasıyla birlikte farklı habercilik uygulamaları ortaya çıkarken; haberin ve bilgilerin sıklıkla güncellendiği, hızla değiştiği ve yoğun bilgi bombardımanına maruz kalındığı bu dönemde haber kuruluşları okuyucuları ile farklı yaklaşımlarla iletişim kurmaya çalışmışlardır. Zamanla, gelişen teknolojik olanaklar ve bu bağlamda değişen haber tüketim eğilimlerine koşut olarak, çeşitli çoklu ortam platformlarında da haber sunumları söz konusu olmaya başlamıştır. Çevrimiçi medya kuruluşları, okuyuculara ulaşmak için haber içeriklerindeki görsel hikâyelerin oluşturulması ve deneyimlenebilen tasarımlar geliştirilmesi süreçlerinde; farklı haber biçemleri geliştirmişlerdir. Söz konusu yeni habercilik anlayışı ve arayışları okur beklentilerinin ve haber tüketim anlayışlarının değişmesiyle ortaya çıkmıştır. Haberin, teknolojik olanaklar ile tasarlanabilmesi sayesinde; bilgilendirme hedefiyle oluşturulan etkileşimli (interaktif) haber tasarımlarını incelendiği bu tez çalışması altı bölümden oluşmaktadır. Tezin birinci bölümünde; kavramsal çerçeve ortaya konmuştur. İkinci bölümünde; “habercilik” kavramı temel alınarak haberciliğin değişen yapısı, çevrimiçi habercilik konularına yer verilmiştir. Üçüncü bölümünde; bilgilendirme tasarımı sorunsalı tanımlanmış, uygulama alanları ve bilgilendirme tasarımları çeşitlerine yer verilmiştir. Dördüncü bölümünde; “etkileşim” kavramı, etkileşim tasarımı ve çeşitleri ile ilgili bilgilere değinilmiştir. Etkileşimli infografik haber örneklerinin incelendiği beşinci bölümde; beş etkileşimli bilgilendirme tasarımı örneği grafik tasarım ve işlev açısından irdelenmiştir. Son bölümde ise, araştırmanın amacı ve öneminden ve de bu bağlamda elde edilen verilerden hareketle tasarlanan ‘Kovid-19 Bağlamında Tarihteki Büyük Salgın Hastalıklar’ konulu etkileşimli bilgilendirme tasarımı irdelenerek sunulmuştur.
Anahtar Sözcükler: Bilgilendirme tasarımı, etkileşimli tasarım, etkileşimli bilgilendirme tasarımı, grafik tasarım, görsel iletişim tasarımı, çevrimiçi haberler, habercilik, iletişim ve tasarım.