Danışman: Doç. Tansel ÇEBER

Yazar: Bilgehan KORKMAZ

Heykel Ana Sanat Dalı Sanatta Yeterlik Tezi

ÖZET: Bu Yüksek Lisans Sanat Çalışması Raporu günümüzde Transhümanizm kavramı ile birlikte değişen beden algısının sanata yansıması üzerine odaklanır. İnsan, tarihi boyunca bedeni üzerinden çeşitli düşünceler üretmiş, bazen bedenini eksik, zararlı, faydasız bulurken bazen de tam tersi olarak bedenini yüceltmiştir. Beden algısının bu keskin değişimlerinin temel sebebi ise genelde sosyolojik olaylar olmuştur. Bir taraftan salgın hastalıklar ve savaşlar gibi olaylar insana bedeninin ne kadar dayanıksız olduğunu hatırlatırken, diğer taraftan Rönesans’ta olduğu gibi insan kendi bedenini görmek istediği gibi yüceltmiştir. Bugün ise beden üzerine en büyük etkiyi teknolojik gelişmelerin yapığı görülür. Günümüzde teknolojisini geliştiren ve ona daha çok hâkim olan insan tarih boyunca bedeni üzerine hayal ettiklerini uygulamak ve yeni hayaller peşinde koşmak arzusundadır. Tüm bu hayallerin kavramsallaştırılmış hali ise Transhümanizmdir.

Rapor kapsamında temelde odaklanılacak Transhümanizm kavramını anlamak ve tartışmak için raporda sırasıyla Transhümanizm’in gelişiminde etkili olan melez, hümanizm ve Posthümanizm kavramları incelenir. Bu sebeple raporun 1. bölümünde melez kavramının kökenine yer verilir. Bu kavram incelenirken çeşitli kültürlerin mitolojilerine yer verilerek mitolojik karakterlerin melez bedenleri anlatılır ve bu mitolojik melez karakterlerin insanlar için ne anlam ifade ettiği konusuna yer verilir.

İkinci bölümde, Hümanizm ve ardından Posthümanizm kavramları araştırılır. Bu kavramların toplumu nasıl etkilediği ve birbirleriyle ilişkisi incelenirken sanattaki karşılıkları örneklerle araştırılır. Bölüm sonunda ise bu kavramlar Transhümanizm kavramına bağlanır.

Üçüncü bölümde Transhümanizm kavramı detaylandırılır. Öncelikle Transhümanizm kavramının şekillenmesinde önemli rol alan sosyolojik olaylar ve teknolojik gelişmelere değinilir. Ardından insan bedeni ile ilişki sorgulanır ve varsayımlara ulaşılır. Benzer sorgulamalar üzerinden sanatsal üretim yapan güncel sanatçılar bu bölümde örneklendirilir.