Danışman: Dr. Öğr. Üyesi Tuba MERDEŞE
Yazar: İrem SEZER

Günümüz sanatı, geleneksel üretim biçimlerinin sınırlarını zorlayan ve teknolojinin sunduğu imkânlardan yararlanan çok çeşitli ifade biçimlerini içerir. Özellikle son elli yılda yaşanan teknolojik ilerlemeler, sanatçılara yeni mecralar sunarak sanatın ifade potansiyelini genişletmiş ve sanatsal bakış açılarında köklü değişimlere neden olmuştur. Bu bağlamda, video performans sanatı, kendine özgü melez yapısıyla izleyiciye hem bir performans sunar hem de bu performansı video teknolojisi aracılığıyla katmanlı bir anlatım hâline getirir.

Bu tez, video performans sanatını, süreç içerisinde gerçekleştirilen uygulamalarda ön plana çıkan tekrar ve ben ile diyalog kavramları üzerinden incelemeyi amaçlar. Sanatçının bedeniyle, hafızasıyla ve zamanla kurduğu ilişki, video teknolojisinin sunduğu tekrar, kayıt, montaj gibi araçlar sayesinde farklı katmanlarda yeniden inşa eder. Bu bağlamda çalışma, video sanatının tarihsel gelişim süreciyle birlikte performans sanatıyla kurduğu kesişim noktalarını araştırmakta, bu iki alanın melezleştiği zeminde öznenin “ben” ile kurduğu görsel ve kavramsal diyaloğa odaklanır. Ardından video performans sanatı, tekrar kavramıyla ilişkilendirilerek analiz edilir.

Tezin son bölümünde, video performansın en özgün yönlerinden biri olarak öznenin kendiyle kurduğu diyaloğa odaklanılmaktadır. Sanatçı, kamera karşısında gerçekleştirdiği eylemlerle hem fiziksel hem de duygusal olarak kendi varlığıyla yüzleşir. Bu yüzleşme, sadece bireysel bir iç döküm değil, aynı zamanda izleyiciye açılmış bir içsel diyalogdur. Tekrarın, zaman kaymalarının ve görsel kesintilerin kullanımı, bu diyalogun çok katmanlı bir yapıya ulaşmasını sağlar. İzleyici, bu süreçte sadece tanık değil, aynı zamanda tekrar eden bedenin ve sesin içinde konumlanan bir katılımcıya dönüşür. Böylece video performans sanatı, özne, kamera ve izleyici arasında kurulan üç yönlü bir ilişki üzerinden benlik, kimlik ve hafıza meselelerini sorgulayan bir alana dönüşür. Video performans sanatında sanatçının kamerayı kendine çevirmesiyle kayıt altına aldığı görüntü ve bu görüntüyü yansıtmasıyla tekrar eden iki görüntü oluşur. Sanatçının gerçek görüntüsü ve sanatçının ekranda çoğaltılan görüntülerinin bir araya gelişi, sanatçının kendi kendine bir diyalog kurulmasına imkân sağlar. Bu bağlamda, video-performans alanında ortaya çıkan bu içsel diyaloglar, rapor kapsamında bir tür benlik karşılaşması olarak ele alınır. Bu çalışmada son bölüm olan uygulamalar, video-performansın önemli unsurlarından olan tekrar sanatçının kendisiyle olan diyaloğunu şekillendiren temel unsurdur. Çalışmalarda diyalog, bir tür benlik parçalanması oluşturarak, kamerayı kendine çeviren sanatçının hem kendi hem de ötekinin iç dünyasının algılanmasına olanak tanır.

Anahtar sözcükler: Video performans sanatı, tekrar, zaman, beden, diyalog.